"მაყვალა მრევლიშვილიც გალანძღეს... ეს მიზანმიმართული კამპანიაა" - რატომ გახშირდა საბავშვო ავტორების დაცინვა სოციალურ ქსელში - მშობლები

ბოლო ერთი წელია სოციალური ქსელში საბავშვო ლექსები და მათი ავტორები საყოველთაო გაკიცხვის, დაცინვისა და ლანძღვის მიზეზი ხდება. მშობლები ხშირად აპროტესტებენ, ერთი შეხედვით, სასაცილო და "ღრმა აზრს მოკლებული" ლექსების არსებობას სასწავლო პროგრამაში, თუმცა მათი უმრავლესობა სულაც არ გახლავთ სახელმძღვანელოებში შეტანილი და მხოლოდ საბავშვო წიგნებში იბეჭდება. სხვადასხვა დროს ფეისბუქ-აგრესია განიცადა არაერთმა საბავშვო ავტორმა, მათ შორის აწ გარდაცვლილმა მაყვალა მრევლიშვილმაც, რომლის ლექსი "ქისა, ქისა, ბარაქისა" აბსურდულად მოეჩვენა ბევრს. სამწუხაროდ, უფროსებს ავიწყდებათ, რომ ეს საბავშვო ლიტერატურაა, რომელსაც თავისი მიზანი და დანიშნულება აქვს.

ლიტერატორი ქეთო ნინიძე:

- ჩემთვის ეს ტენდენცია აბსოლუტურად გაუგებარია. ცოტა კამპანიის სახეც მიიღო. თავიდან ერთ ლექსზე იყო, შემდეგ მეორე დაემატა. ვიფიქრეთ, რომ შეიძლება ეს ხალხი მაინცდამაინც ვერ ერკვევა საბავშვო პოეზიის ხასიათში, გემოვნებაში. მაგრამ ცოტა შემაშფოთებელი სახე მიიღო ამ ყველაფერმა. ავტორების მიმართ პირად შეურაცხყოფაზე უკვე აღარ ვლაპარაკობ, იმიტომ, რომ, ზოგადად, ჩვენი ინტერნეტსივრცე ძალიან მძიმეა ამ თვალსაზრისით. ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ვიღაცამ შემოაგდო ეს თემა და პერიოდულად მუშაობს. აშკარად, ძალიან მიზანმიმართული კამპანიის სახეს იღებს ეს ყველაფერი.

- თქვენი აზრით, რა არის იმის მიზეზი, რომ საბავშვო ლექსებსა და მათ ავტორებს ასეთი ლანძღვისთვისა და შეურაცხყოფისთვის იმეტებენ?

- ზოგადად შეიძლება ითქვას, რომ ეს არის საზოგადოებაში საერთოდ დაგროვილი აგრესია. მე ვერ ვიტყოდი, რომ მხოლოდ საბავშვო ლექსების ავტორების მიმართ, არამედ, ზოგადად, ინტერნეტ სივრცე გახსნილია ლანძღვისთვის და არასასიამოვნო მოპყრობისა და ტერმინოლოგიის გამოყენებისთვის. მათ შორის, სამწუხაროდ, მოხვდნენ, მართლაც საოცარი საბავშვო ავტორები. ბოლოს მაყვალა მრევლიშვილის ლექსზეც გავრცელდა მსგავსი შინაარსის პოსტები. ეს ქლბატონი არის საბავშვო პოეზიის კლასიკა და თუ ვიღაცამ არ იცოდა, რომ მაყვალა მრევლიშვილს ,,კიკლი კიბესას" გარდა სხვა ლექსიც ჰქონდა, ეს მათი პრობლემაა და არა ამ არაჩვეულებრივი ლექსის. მარიამ წიკლაურისაც იყო ახლახან კონტექსტიდან ამოგლეჯილი ტექსტი... კონტექსტის გარეშე ფრაზამ, მოგეხსენებათ, რომ შეიძლება სრულიად შუცვალოს ტექსტს მნიშვნელობა. მართლაც, შემაშფოთებელი სახე მიიღო ამ ყველაფერმა.

ვინ არიან და როგორ განმარტავენ ლექსის "ორი ღორის" ავტორები მათ გარშემო ატეხილ აჟიოტაჟს და როგორ მოხვდა ეს ლექსი სახელმძღვანელოში?

- იქნებ განუმარტოთ მშობლებს, სინამდვილეში რას აძლევს ბავშვს ეს ერთი შეხედვით სასაცილო და ღრმა აზრს მოკლებული ლექსები?

- პირველ რიგში, მე ვეტყოდი ჩვენს მშობლებსა და საზოგადოებას, რომ ჯერ გავერკვიოთ, რას შეიძლება ეწოდოს საბავშვო ლექსი, რაზე უნდა იწერებოდეს ის და რა თემატიკას, რა გემოვნებას, რა ტერმინოლოგიას, რა სიტყვებს ვერ აღიქვამენ ბავშვები. ამაზე ჩამოვყალიბდეთ. ამ ვნებათაღელვიდან ჩანს, რომ სამწუხაროდ, მშობლები ამაში ვერ ერკვევიან. ცოტა უხერხულიც კი არის იმაზე საუბარი, რომ დავუშვათ ,,ქისა ქისა ბარაქისა", რომელიც არის აბსურდის თემაზე დაფუძნებული და აბსურდის თემას ეფუძნება მთელი საბავშვო პოეზია, პროზა და "ცაში გალობს კურდღელად" რომ დავიყვანეთ მთელი ეს უდიდესი კულტურა, ჩვენი ქართული ლიტერატურული მემკვიდრეობა და მთელი მსოფლიო ლიტერატურის მემკვიდრეობაც, ეს არის მხოლოდ და მხოლოდ იმ ხალხის არაინფორმირებულობის ბრალი, ვინც ამას აფრიალებს. ეს არის ძალიან უცნაური, იმიტომ, რომ ბავშვობაში ყველას წაგვიკითხავს ჯანი როდარის ტექსტი, რომელიც მეორე კლასის სახელმძღვანელოში იყო შეტანილი და ფანტაზიის განმავითარებელი სავარჯიშოები მოჰყვებოდა ამ ტექსტს და არაჩვეულებრივი იყო. ამასაც დიდი ვნებათაღელვა მოჰყვა და მახსოვს, ზოგიერთი მშობელი იხსენიებდა ასე: ,,ვინმე როდარი"... ფეისბუკ სივრცე, ზოგადად, სოციალური ქსელი, მოგეხსენებათ, ძალიან ღიაა ყველასთვის, ყველას აქვს აზრის გამოთქმის საშუალება, მაგრამ უნდა შეგვეძლოს ინფორმაციის გაფილტვრა და დავფიქრდეთ, სანამ შევაფასებთ, ვერკვევით თუ არა ჩვენ ამ საკითხში და ვართ თუ არა კომპეტენტურები.

- ზოგადად, დაწყებით კლასებში, რა ტიპის ინფორმაცია უნდა მიიღონ მოსწავლეებმა იმისათვის, რომ სწავლა არ გაუჭირდეთ და გასაგებიც იყოს?

- პირველ რიგში, მე ვიტყოდი, რომ ძალიან ფაქიზი თემაა ბავშვებში პატრიოტული ლექსების სწავლება, რაც, სამწუხაროდ, არასწორი ფორმით ხდება ჩვენს სკოლებშიც და ოჯახებშიც. ეს არის უფროსებისთვის დამახასიათებელი პათეტიკა, რაც ძალიან ბევრ ლექსშია, რომლებიც ბავშვებმა დღეს ზეპირად იციან და სინამდვილეში ისინი ამ პათეტიკას ვერ იაზრებენ და ეჩვევიან ბავშვობიდანვე სიყალბეს. სამწუხაროდ, ეს ასეა. პატრიოტიზმი აუცილებლად უნდა ვასწავლოთ ჩვენს შვილებს, მაგრამ პატრიოტიზმი, მათ ასაკში, ალბათ უფრო მეტად უნდა ნიშნავდეს იმას, რომ თავიანთი ქვეყანა არ დააბინძურონ, იმას, რომ უყვარდეთ თავიანთი თანატოლი, რომ ისწავლონ კარგად და იყვნენ კეთილსინდისიერი ადამიანები. არ არის საჭირო, გულზე ხელების ბრაგუნი და სადღეგრძელოები ვასწავლოთ და საბოლოოდ მივიღოთ ისეთი უფროსები, რომლებმაც შრომა არ იციან, სამაგიეროდ იციან საბავშვო პოეტების ლანძღვა-გინება ინტერნეტის საშუალებით.

- რატომ არის საბავშვო ლიტერატურა მნიშვნელოვანი?

- საბავშვო ლიტერატურის დანიშნულება ძალიან ბევრნაირი შეიძლება იყოს. დაწყებული ძალიან მარტივი გართობიდან, დამთავრებული თერაპიამდე, იმიტომ, რომ წიგნი არის თერაპიული ინსტრუმენტი. ეს საუკუნეების მანძილზე გამოცდილი მეთოდია და ლიტერატურას შეიძლება ჰქონდეს, ამ თვალსაზრისით, გამოყენებითი მნიშვნელობა. ჩვენ გვაქვს ამის ნიმუშები საბავშვო ლიტერატურაში, რომელიც შეიძლება ბავშვებს თავიანთი შიშების, კომპლექსების, უხერხულობების დაძლევაში ეხმარებოდეს და სწორედ ეს არის საბავშვო ლიტერატურის დანიშნულება. დაწყებული წერა-კითხვიდან, დამთავრებული დროის გაყვანამდე, თერაპიამდე, ყველაფერი შეიძლება იყოს საბავშვო ლიტერატურის დანიშნულება.

პოეტი მარიამ წიკლაური:

- მიმაჩნია, რომ ეს მიზანმიმართული კამპანიაა განათლების და განათლების სამინისტროს წინააღმდეგ. საბავშვო ლიტერატურის კვლევაზე ერთ-ორ წერილს ძლივს გადააწყდები. ყველას ჰგონია, რომ ეს იოლი საქმეა და თავში წამორტყმაც იოლად შეიძლება. ვერავინ, ამ აგრესიული მოჭორავე მასიდან, ვერ დაგისახელებთ, კონკრეტულად რა წიგნიდანაა ამოგლეჯილი ეს გვერდი, ავრცელებენ ცილისწამებას და ეწევიან კიბერბულინგს.

ეს დასჯადი ქმედებაა. ვიღაცამ უნდა აგოს პასუხი სასამართლოს და კანონის წინაშე. საბავშვო ლიტერატურა ვის აინტერესებს? აქ მთავარია ვკვებოთ მასების აუთვისებელი ენერგია საკბილოთი და ყურადღება გადავატანინოთ სხვა რამეზე. ანუ ეს ჩვეულებრივი სანახაობაა, რაც მასას სჭირდება.

მე არასოდეს შემრცხვება ჩემი დაწერილის, მაქვს გააზრებული პასუხისმგებლობა. და პროფესიონალიც ვარ ამ საქმეში.

და არც მხოლოდ მე მეხება ეს პრობლემა. ეს კამპანია წელიწადია გრძელდება, ხან ვინ, ხან რა არის ამის სამიზნე. იქამდეც მივიდნენ, რომ მაყვალა მრევლიშვილის ლექსიც გალანძღეს. ეს ჩვეულებრივი რეპრესიებია.

ამას ზნეობის და მორალურ რანგში უნდა განიხილავდეს საზოგადოება. სად ვდიო მე ათას ფეისტროლს და ფეისპეიჯს და სად ვუხსნა, რომ ამ ვითომ ლექსს უწიგნური დევი აძალებს ანბანის სამეფოში შემოსულ ბავშვებს , "სიზარმაცის კანფეტებთან" ერთად?

იმაზე უაზრობა არაფერია, რომ ავტორს პერსონაჟის ხასიათის და ლექსიკის ან სიტუაციის გამო გალანძღავ.

არც მშობლებიდან არის ინტერესი რამე ასწავლონ შვილებს. მათ ასეთი ფეისჭორები უფრო დიდ სიამოვნებას გვრის, ვიდრე შვილების სამყაროს გაცნობა და წიგნების კითხვა.

კიდევ კარგი ყველა ასეთი არაა. მაგრამ ის ნაწილი, რომელიც კიბერბულინგს, ცილისწამებას, შეურაცხყოფას და ძალადობას ეწევა, ბნელი ძალაა და კანონის წინაშეა პასუხისმგებელი.

თამარ იაკობაშვილი

რატომ გვთხოვენ ბავშვები ერთი და იმავე ზღაპრების კითხვას, იგივე ფილმების თუ მულტფილმების ჩართვას?