მიიჩნევა, რომ წარსულ საუკუნეებში ოჯახებს იშვიათად ჰქონდათ ფერტილობის პრობლემები. მართლაც, არსებობს მრავალი კვლევა, რომელიც ადასტურებს უნაყოფო წყვილების რაოდენობის ზრდას. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, დღესდღეობით ყოველი მეექვსე წყვილი ჩასახვის პრობლემებს განიცდის.
ეს ძირითადად დაკავშირებულია მოსახლეობის ურბანიზაციასთან. ჰაერის დაბინძურება ორგანიზმში ჟანგვით პროცესებს იწვევს, რის გამოც უარესდება სპერმის ხარისხი. ამ დასკვნამდე ჩეხეთის მეცნიერები 2000-იანი წლების დასაწყისში მივიდნენ, როდესაც შეისწავლეს პოლიციელთა ჯგუფი, რომლებიც ძალიან დიდ დროს ატარებდნენ ქალაქის ქუჩებში.
არანაკლებ მნიშვნელოვან როლს თამაშობს კვება: მაღალკალორიული პროდუქტები გლუკოზისა და ტრანსცხიმების მაღალი შემცველობით ჰიპერქოლესტერინემიისა და ინსულინრეზისტენტობის განვითარებას იწვევს, რასაც საერთო და თავისუფალი ტესტოსტერონის დონის შემცირება მოჰყვება.
მჯდომარე ცხოვრების წესი სიმსუქნეს განაპირობებს, ასევე ხელს უწყობს სისხლისა და ლიმფის შეგუბებას მცირე მენჯის ორგანოებში, რაც ასევე უარყოფითად მოქმედებს რეპროდუქციულ ფუნქციაზე.
მამაკაცის უნაყოფობის დიაგნოზი დგება მაშინ, როდესაც მამაკაცის მხრიდან, კონტრაცეფციის გარეშე, ერთი წლის განმავლობაში აქტიური სქესობრივი ცხოვრების მიუხედავად, ჩასახვა არ ხდება.
მამაკაცის უნაყოფობის მრავალი მიზეზი არსებობს:
არსებობს ასევე იდიოპათიური უნაყოფობა — ეს არის შემთხვევები, როდესაც ექიმებს არ შეუძლიათ იპოვონ ფერტილობის პრობლემის აშკარა მიზეზი.
ამჟამად, ბევრი რეპროდუქტოლოგი ექიმი, რომელსაც უნაყოფობის მქონე წყვილები მიმართავენ, რეკომენდაციას უწევს გამოკვლევის დაწყებას სწორედ მამაკაცით. ეს დაკავშირებულია იმასთან, რომ ძლიერი სქესის წარმომადგენლებში უფრო ადვილია ჯანმრთელობის პრობლემების გამოვლენა. პირველი და მთავარი ფაქტორი, რომელიც უნდა შეფასდეს — სპერმის ხარისხია.
ამისთვის გამოიყენება სპერმოგრამა, MAR-ტესტი, დნმ-ის ფრაგმენტაცია. ნორმიდან გადახრის შემთხვევაში საჭიროა ანალიზების გამეორება 2 კვირის შემდეგ, შემდეგ — 2 თვის შემდეგ და 3 თვის შემდეგ. რადგან სპერმის შემადგენლობა ძალიან სწრაფად იცვლება (ყოველ 3 თვეში ხდება სრული განახლება), დინამიკაში უფრო ადვილი იქნება რაიმე საშუალო მაჩვენებლების შეფასება.
სპერმოგრამის ჩატარებამდე საჭიროა სქესობრივი კონტაქტებისგან თავის შეკავება 3-7 დღის განმავლობაში. თუ ექიმი აღმოაჩენს პათოლოგიას, მას შეუძლია დანიშნოს შემდგომი გამოკვლევები: ბიოქიმიური ანალიზი, სქესობრივად გადამდებ ინფექციებზე გამოკვლევა, მათ შორის HPV ვირუსებზე, სისხლის ანალიზი ჰორმონებზე: ტესტოსტერონი, LH, FSH, პროლაქტინი, TSH, ინჰიბინი B, მცირე მენჯის ორგანოების ულტრაბგერითი გამოკვლევა.
მამაკაცის უნაყოფობის მკურნალობა რთული პროცესია და მოთმინების გარდა, პასუხისმგებლობასაც მოითხოვს. მომავალ მამას მოუწევს ყურადღება მიაქციოს ცხოვრების რამდენიმე სფეროს და ეცადოს დაიცვას ექიმის ყველა რეკომენდაცია.
მოუწევს ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა — უარი თქვას მავნე ჩვევებსა და მედიკამენტების უკონტროლო მიღებაზე.
ააწყოს შრომისა და დასვენების რეჟიმი. სტრესის რაოდენობა უნდა შემცირდეს მინიმუმამდე და მეტად დაისვენოს, გამოიძინოს.
აღმოფხვრას საწარმოო მავნე ფაქტორების ზემოქმედება (მავნე ქიმიური ნივთიერებები).
გაზარდოს ფიზიკური დატვირთვის რაოდენობა. თუ გაქვთ მჯდომარე ცხოვრების წესი, საჭიროა დღეში მინიმუმ 3-4 კილომეტრის გავლა, მინიმალური ვარჯიშის კეთება.
გამორიცხოს აბანოსა და საუნა, რადგან გადახურება პრობლემას გაამწვავებს.
დააწესოს სქესობრივი აქტივობის რეჟიმი: სექსი უნდა იყოს სამდღიანი თავშეკავებით სპერმატოზოიდების უკეთესი მომწიფებისთვის.
თვალყური ადევნოს კვებას — მენიუში უნდა იყოს საკმარისი რაოდენობის ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები, ვიტამინები, მინერალური მარილები, პოლიუჯერი ცხიმოვანი მჟავები.
ყველა ეს ზომა ეფექტურია იმ შემთხვევაში, თუ უნაყოფობის მიზეზი სპერმატოგენეზის დარღვევაა. თუ ეფექტი არ არის, წყვილს რეპროდუქციული ტექნოლოგიების გამოყენება მოუწევს.
მართლაც, არსებობს რამდენიმე რჩევა, რომელთა გამოყენებაც ბავშვობიდანვე საჭიროა: