ბოლო წლების განმავლობაში, ბავშვთა ჭარბი წონა და სიმსუქნე გლობალურად მზარდ პრობლემად იქცა. ამ ტენდენციამ არამარტო ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე, არამედ ჰორმონალურ განვითარებაზეც იქონია მნიშვნელოვანი გავლენა. კვლევები აჩვენებს, რომ ჭარბი წონა ბავშვებში, განსაკუთრებით გოგონებში, ნაადრევ სქესობრივ მომწიფებას იწვევს, რაც მათ ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ ჯანმრთელობაზე სერიოზულ გავლენას ახდენს.

ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების ტენდენციები

2024 წელს გამოქვეყნებული კვლევის მიხედვით, აშშ-ში დაბადებული გოგონების მენსტრუაციის საშუალო ასაკი 1950-1969 წლებში 12.5 წელი იყო, ხოლო 2000-2005 წლებში დაბადებულ გოგონებში ეს მაჩვენებელი 11.9 წლამდე შემცირდა .

ჰორმონალური მექანიზმები და ჭარბი წონის გავლენა

ერთ-ერთი ძირითადი მექანიზმი, რომელიც ნაადრევ სქესობრივ მომწიფებას უკავშირდება, არის სქესობრივი ჰორმონების შემკვრელი გლობულინის (SHBG) დონე. ბავშვობაში SHBG-ის დონე მაღალია, რაც სქესობრივი ჰორმონების აქტივობას ზღუდავს. თუმცა, ჭარბი წონა და ინსულინისადმი მგრძნობელობის დაქვეითება SHBG-ის დონის შემცირებას იწვევს, რაც სქესობრივი ჰორმონების აქტივობას ზრდის და სქესობრივი მომწიფების პროცესს აჩქარებს.

გოგონებში, ჭარბი წონა ხშირად ჰიპერანდროგენემიას იწვევს, რაც მენსტრუაციული ციკლის დარღვევებს და პოლიცისტური საკვერცხეების სინდრომის (PCOS) განვითარებას უწყობს ხელს . ბიჭებში კი, ჭარბი წონა ტესტოსტერონის დონის შემცირებას და სქესობრივი მომწიფების შეფერხებას იწვევს .​

პანდემიის გავლენა

COVID-19 პანდემიის პერიოდში, ნაადრევი სქესობრივი მომწიფების შემთხვევებმა მკვეთრად იმატა, განსაკუთრებით გოგონებში. ექსპერტები ამას პანდემიის დროს ცხოვრების წესის ცვლილებებს, მათ შორის სტრესს, ფიზიკური აქტივობის შემცირებას და წონის მატებას უკავშირებენ .​

პრევენცია და რეკომენდაციები

ბავშვთა ჭარბი წონის პრევენცია და მართვა სქესობრივი მომწიფების ნორმალური პროცესის შენარჩუნებისთვის მნიშვნელოვანია. რეკომენდებულია:​

• ჯანსაღი კვების ჩვევების დამკვიდრება

• ფიზიკური აქტივობის წახალისება

• მშობლებისა და პედაგოგების განათლება ჭარბი წონის რისკებზე

• რეგულარული სამედიცინო მონიტორინგი

რა ითვლება ზედმეტ წონად? ამის დადგენაში წონის ნორმები დაგეხმარებათ. რა თქმა უნდა, იდეალური სიზუსტის არ არის, თუმცა რეალური დასკვნის გაკეთების საშუალებას მოგცემთ.

წონის და სიმაღლის ასაკობრივი ნორმები გოგონებისთვის:

წონის და სიმაღლის ასაკობრივი ნორმები ბიჭებისთვის: