მშობლების უმეტესობას მომავალი პირველკლასელებისთვის სკოლა უკვე შერჩეული აქვთ. თუმცა შერჩევა საქმის მხოლოდ დასაწყისია. შემდგომი ეტაპი შეგუებაა. ბავშვის სკოლასთან შეგუება გავლენას ახდენს მის მომავალ აკადემიურ მოსწრებასა და ემოციურ მდგომარეობაზე. რა შეცდომებს უნდა მოვერიდოთ ამ დროს?
ბავშვის წარმატებული ადაპტაცია სკოლაში ეხმარება მას სტრესის თავიდან აცილებასა და სწავლისადმი ინტერესის შენარჩუნებაში.
ახალი კოლექტივი, წესები, მოთხოვნები, დღის რეჟიმის ცვლილებები - ყველაფერი ეს თავდაპირველად ბავშვებისა და მშობლებისთვის მნიშვნელოვან სირთულეებს იწვევს. ბავშვის წარმატებული ადაპტაცია სკოლაში ეხმარება მას სტრესის თავიდან აცილებაში, სწავლისადმი ინტერესის შენარჩუნებაში და მასწავლებლებთან და თანატოლებთან ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობების ჩამოყალიბებაში. რა სირთულეებს აწყდებიან ძირითადად ბავშვები და როგორ შეუძლიათ მშობლებს მათი დახმარება.
პირველი კლასი ყოველთვის სტრესია ბავშვისთვის. მაშინაც კი, თუ ის საბავშვო ბაღში ან სასკოლო მზაობის მეცადინეობებზე დადიოდა, სკოლაში ჩნდება ახალი მოთხოვნები: საჭიროა დისციპლინა და მობილიზება. საჭიროა ბევრი ინფორმაციის ათვისება.
სკოლასთან ადაპტაცია ეხმარება ბავშვს მიეჩვიოს ახალ რეჟიმს, ისწავლოს მასწავლებლებთან და თანაკლასელებთან ურთიერთობა, განავითაროს მოთმინება და შეინარჩუნოს სწავლისადმი ინტერესი. თუ ადაპტაცია რთულად მიმდინარეობს, ბავშვს შეიძლება განუვითარდეს შფოთვა, დაბალი თვითშეფასება, სკოლაში წასვლის სურვილის არქონა, დაღლილობა და ჯანმრთელობის პრობლემებიც კი.
მაშინაც კი, როდესაც ბავშვები კომუნიკაბელურები და მომზადებულები არიან, შეიძლება სირთულეებს წააწყდნენ სკოლასთან ადაპტაციის პროცესში. განვიხილოთ, რა ართულებს ხშირად სასწავლო პროცესთან შეგუებას:
სკოლასთან ადაპტაცია მოიცავს ბავშვის ცხოვრების რამდენიმე სფეროს: თანატოლებთან ურთიერთობიდან ფიზიკურ გამძლეობამდე. იმისათვის, რომ მხარდაჭერა სასარგებლო იყოს, უნდა ვიცოდეთ, ადაპტაციის კონკრეტულად რომელ სახეებს გადიან ბავშვები სწავლის დაწყებისას. განვიხილოთ ისინი დეტალურად.
თანაკლასელებთან და მასწავლებლებთან საერთო ენის პოვნის უნარი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი უნარია კომფორტული სასკოლო ცხოვრებისთვის. ბავშვი სწავლობს კოლექტივში მუშაობას, წესების დაცვას და კონფლიქტების მოგვარებას. მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვი გრძნობდეს თავს მიღებულად კოლექტივში, იცოდეს, როგორ გადაჭრას კონფლიქტები და ითხოვოს დახმარება.
ემოციური სტაბილურობა ეხმარება ბავშვს გაუმკლავდეს დატვირთვებს და წარუმატებლობებს. სტრესი, შფოთვა, სკოლის შიში შეიძლება ხელს უშლიდეს ინფორმაციის აღქმას და იწვევდეს არასასურველ რეაქციებსაც კი. მნიშვნელოვანია, რომ მას არ ეშინოდეს შეცდომების და გრძნობდეს უფროსების მხარდაჭერას.
სასკოლო პროგრამა მოითხოვს ახალი უნარების დაუფლებას: მოთმინების, მოსმენის, დამახსოვრების, ინსტრუქციის მიხედვით დავალებების შესრულების უნარს. ბავშვს უნდა მიეჩვიოს გაკვეთილების ახალ ფორმატს, საშინაო დავალებებს. მნიშვნელოვანია, რომ სწავლა არ იწვევდეს პანიკას ან ძლიერ დაძაბულობას.
ბავშვის სხეულმა და ცენტრალურმა ნერვულმა სისტემამ ასევე უნდა გაუძლოს ახალ რიტმს: ადრე ადგომას, ხანგრძლივ კონცენტრაციას, მჯდომარე ცხოვრების წესს. შესაძლებელია დაღლილობა, იმუნიტეტის დაქვეითება პირველი თვეების განმავლობაში. ფიზიოლოგიური ადაპტაციისთვის საჭიროა სრულფასოვანი ძილი, კვება და ფიზიკური აქტივობა.
საკუთარი ქმედებებისა და რეაქციების კონტროლი - მოწიფულობის მნიშვნელოვანი ეტაპია. ბავშვი სწავლობს ემოციების მართვას, წესების დაცვას, საქმეების დაწყებას და ბოლომდე მიყვანას, მაშინაც კი, როცა "არ უნდა".