აღზრდის ძალადობრივი მეთოდები ოჯახში აუტანელ ატმოსფეროს ქმნის, არ მოაქვს ბედნიერება არც მშობლებისთვის და არც შვილებისთვის, წამლავს მათ შორის ურთიერთობებს მრავალი წლით და უზარმაზარ ზიანს აყენებს ბავშვის პიროვნების ჩამოყალიბების პროცესს. ამიტომ, ბოლო ათწლეულების მანძილზე, სულ უფრო მეტი ყურადღება ეთმობა აღზრდის იმ მეთოდებს, რომლებიც გამორიცხავს ძალადობასა და სისასტიკეს და ეფუძნება პატივისცემას, ნდობასა და სიყვარულს. ძალადობის გარეშე აღზრდა არ ნიშნავს დისციპლინის არარსებობას, არამედ გულისხმობს ალტერნატიული მეთოდების გამოყენებას, რომლებიც ხელს უწყობს ბავშვებსა და უფროსებს შორის ჯანსაღი ურთიერთობების განვითარებას და ეხმარება ბავშვს პოზიტიური ჩვევებისა და ემოციური სიმწიფის ჩამოყალიბებაში.
ბავშვი უნდა გიყვარდეთ არა რაიმე მიღწევების ან, თქვენი აზრით, კარგი ქცევისთვის, არამედ ამ ყველაფრის გარეშეც და რა თქმა უნდა, ასეც გიყვართ, მაგრამ მთავარია, რომ ბავშვი გრძნობდეს ამას. მნიშვნელოვანია, რომ მან იგრძნოს - თქვენ გიყვართ, მხარს უჭერთ და იღებთ მას ნებისმიერს, ყველა მისი ღირსებითა და ნაკლით, ძლიერი და სუსტი მხარეებით, და ასე იქნება ყოველთვის, რაც არ უნდა მოხდეს თქვენს და მის ცხოვრებაში. სწორედ ეს ქმნის უსაფრთხო სივრცეს, სადაც ბავშვი თავს დაცულად გრძნობს, შეუძლია განვითარდეს, ისწავლოს და გაიზარდოს შიშისა და დაძაბულობის გარეშე.
ბავშვის სიყვარულით "გაფუჭება" უბრალოდ შეუძლებელია. ის, რასაც ჩვეულებრივ "გაფუჭებულობას" ეძახიან, როგორც წესი, სულ სხვა რამეების შედეგია, რითაც მშობლები სიყვარულს ანაცვლებენ - ყურადღების ნაკლებობა, ყველაფრის უფლების მიცემა, ნაკლები პასუხისმგებლობა და მატერიალური სიკეთეებით გადაჭარბებულად დასაჩუქრება.
საუკეთესო გზა იმისთვის, რომ ბავშვმა პატივი გცეთ, არის ის, რომ თავად მოეპყროთ მას პატივისცემით. მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რომ ბავშვი, მიუხედავად მისი ასაკისა, არის სრულფასოვანი, უნიკალური პიროვნება თავისი უფლებებით, გრძნობებითა და საჭიროებებით. ამიტომ, არ უნდა დათრგუნოთ მისი პიროვნება, არ უნდა მოახვიოთ თავს მკაცრი წესები, არ მოითხოვოთ უსიტყვო მორჩილება - ის ისეთივე ადამიანია, როგორც თქვენ და სხვა ადამიანები გარშემო.
ესაუბრეთ ბავშვს თავაზიანად, პატივი ეცით მის გრძნობებსა და აზრებს, დაიცავით მისი პირადი საზღვრები, გაითვალისწინეთ მისი სურვილები და საჭიროებები, იგნორირება არ გაუკეთოთ, მოექეცით მას სერიოზულად, არ დაამციროთ, არ დასცინოთ, არ შეურაცხყოთ მისი ადამიანური ღირსება. გახსოვდეთ, რომ ბავშვები სხვა ადამიანებს ისე ექცევიან, როგორც მათ ექცევიან მშობლები. თქვენი ურთიერთობა ბავშვთან არის მისი სხვა ადამიანებთან ურთიერთობის საფუძველი.
იმის ნაცვლად, რომ იყვიროთ და დაემუქროთ, თუ ბავშვმა, თქვენი აზრით, რაიმე არასწორად გააკეთა, ეცადეთ აუხსნათ თქვენი თვალსაზრისი, შეარჩიეთ სიტყვები, რომლებიც დაეხმარება ბავშვს გაიგოს შეცდომა, რატომ არ არის დასაშვები ასეთი ქცევა, რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს მის ქცევას. ყოველთვის მიეცით ბავშვს სიტყვა, მიეცით შესაძლებლობა გამოთქვას თავისი აზრი. როდესაც ბავშვს შეუძლია გამოხატოს თავისი აზრები და გრძნობები განსჯის, დაცინვის, დამცირების შიშის გარეშე, ეს ქმნის ნდობისა და ურთიერთგაგების ატმოსფეროს.
ძალადობის არარსებობა სულაც არ ნიშნავს, რომ ოჯახური ცხოვრება ქაოსად უნდა იქცეს. პირიქით. ბავშვებს სჭირდებათ ცხოვრების მკაფიო სტრუქტურა, იმის გაგება, რა იქნება დღეს და რა - ხვალ, რას ელიან მათგან, რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ამა თუ იმ საქციელს. მკაფიო, თანმიმდევრული, სამართლიანი, მშობლების განწყობაზე არადამოკიდებული წესები ბავშვს ეხმარება თავი უსაფრთხოდ იგრძნოს, აძლევს მას ფსიქოლოგიურ საფუძველს, რომელსაც შეუძლია დაეყრდნოს თავის ცხოვრებაში.
იმის ნაცვლად, რომ დასაჯოთ ბავშვი ცუდი ქცევისთვის, კონცენტრირდით კარგზე - შეამჩნიეთ, წაახალისეთ და შეაქეთ იგი კარგი, კეთილი საქციელისთვის, ძალისხმევისა და წარმატებისთვის. ნუ გეშინიათ მისი გადაჭარბებულად შექების - შექება, სასჯელისგან განსხვავებით, მხარს უჭერს, შთააგონებს და მოტივაციას აძლევს. ბავშვის ცუდ ქცევაზე საჭიროა მშვიდი, ნეიტრალური რეაგირება, ყოველ შემთხვევაში, ნაკლებად მძაფრი, ვიდრე კარგ ქცევაზე. ეცადეთ ბავშვს რბილად და გასაგებად აუხსნათ, რატომ არ შეიძლება ასე მოქცევა, რატომ არის ასეთი ქცევა, თქვენი აზრით, მიუღებელი და როგორ შეიძლება მომავალში უკეთესად მოიქცეს.
მშობლები ხშირად ყვირიან და ფიზიკურად სჯიან ბავშვებს, როდესაც მათ ემოციები ძლევს და ყველაფერი კონტროლს სცდება. მაგრამ ისტერიკაში მყოფ ბავშვზე ყვირილი და დარტყმა არა მხოლოდ უსარგებლოა, არამედ გააუარესებს სიტუაციას. რაც არ უნდა მძიმე იყოს ამ მომენტებში, მშობლებმა უნდა გამოიჩინონ ემპათია, ეცადონ თანაგრძნობა, გაიგონ ბავშვის გრძნობები, მიიღონ ის ფაქტი, რომ ბავშვებსაც აქვთ ემოციების უფლება, და ისინი შეიძლება არ იყოს ყოველთვის მოსახერხებელი გარშემომყოფთათვის. არასოდეს გააკრიტიკოთ ბავშვი მისი ემოციების გამო, დაეხმარეთ მათ გააცნობიერონ ისინი, ასწავლეთ მათი კონტროლი და გამოხატვა არა ყვირილით, არამედ სიტყვებით.
ყველა ჩვენგანი ადამიანია, ყველას გვაქვს შეცდომები, ამიტომ, თუ ხვდებით, რომ მცდარი იყავით ბავშვის მიმართ, ყოველთვის აღიარეთ თქვენი შეცდომა და მოიხადეთ ბოდიში. ამით არა მხოლოდ პატივისცემას გამოხატავთ ბავშვის პიროვნების მიმართ, აჩვენებთ მას, რომ თქვენ არა ხართ უცოდველი "ღმერთი", არამედ ისეთივე სუსტი, დაუცველი ადამიანი, როგორც ის, რომელიც იმსახურებს თანაგრძნობასა და კეთილშობილებას, არამედ აჩვენებთ მას, როგორ უნდა მოიქცეს სხვა ადამიანებთან.
მაშინაც კი, როდესაც თქვენ ამას ვერ ამჩნევთ, ბავშვი ყურადღებით აკვირდება თქვენს საქციელს და ბაძავს თქვენს ქცევას. ამიტომ იყავით მისთვის მაგალითი, გამოავლინეთ ის თვისებები, რომლებიც გსურთ იხილოთ მასში: შემწყნარებლობა, პატივისცემა სხვა ადამიანების მიმართ, პატიოსნება, საკუთარი ემოციების კონტროლის უნარი, მოსმენა და გაგება.
ძალადობის გარეშე აღზრდა რთული გზაა, რომელიც მოითხოვს უდიდეს მოთმინებასა და საკუთარ თავზე მუშაობას. მაგრამ ეს ღირს - შეგეძლებათ თქვათ საკუთარ თავს, რომ გააკეთეთ ყველაფერი, რათა თქვენი ბავშვი გაიზარდოს ჰარმონიულ, თავდაჯერებულ და ბედნიერ პიროვნებად.