ქარელში, სოფელ ზემო ხვედურეთში, დღესაც შიშით იხსენებენ გასული წლის თებერვალში მომხდარ ისტორიას, როდესაც ძველ სარდაფში წითელმუცელა მცურავები (Dolichophis schmidti) აღმოაჩინეს. ჰერპეტოლოგებმა სარდაფიდან 138 გველის ერთდროული ამოყვანის კადრებიც გაავრცელეს, რომელთა შორის ყველაზე გრძელი 158 სმ, ყველაზე პატარა კი 82 სმ იყო. როგორ გაჩნდა ხვედურეთში ამდენი გველი, ჰერპეტოლოგებისთვის კი მნიშვნელოვანი სამეცნიერო კვლევის საფუძველი, ამის შესახებ ჰერპეტოლოგ გიორგი იანქოშვილს ვკითხეთ. ახალგაზრდა მკვლევარი ჰერპეტოლოგთაგან ერთ-ერთია, რომელსაც გველმა მინდორში უკბინა, თუმცა არ აუღია ხელი ამ დარგში მუშაობაზე.
- ბატონო გიორგი, ხვედურეთში 138 გველის ერთად აღმოჩენა მხოლოდ აქაურებისათვის კი არა, ბევრისთვის გამოდგა შოკის მომგვრელი.
- ეს ამბავი შემთხვევით შევიტყვე, გავრცელებული ვიდეო ნახა სტუდენტმა იოანე როსტიაშვილმა და გადავწყვიტეთ, ჩავრეულიყავით. ქვეწარმავლები ნახეს ძველი, უფუნქციო ბაგა-ბაღის სარდაფში, სადაც ახალ ნაგებობას აშენებდნენ. მან, ვინც ისინი აღმოაჩინა, საბედნიეროდ, იცოდა, რომ ეს არსებები ბუნების შექმნილ ერთ-ერთ სასიცოცხლო რგოლში არიან და მათი განადგურება ბუნებას ზიანს აყენებს. ამიტომაც მათთან მიახლოებას გამოცდილი სპეციალისტის, ბატონ შოთა ზანდუკელის რეკომენდაცია დასჭირდა. მან დაადასტურა, რომ ჩვენ ქვეწარმავლებს გამოვიკვლევდით და უსაფრთხო ადგილას გადავიყვანდით.
- რას უნდა მიეწეროს ერთ სოფელში ამდენი ქვეწარმავლის ერთსა და იმავე ნაგებობაში შეკრება?
- როგორც იქაურებმა გვითხრეს, წყალი სარდაფს სპეციალური მილით მიეწოდებოდა. დროთა განმავლობაში, როგორც ჩანს, მილი დაზიანდა და ქვეწარმავლებმა სარდაფში გამოსაზამთრებლად სწორედ მილის ამ დაზიანებული ადგილიდან შეაღწიეს. ქვეწარმავლები გამოსაზამთრებელ ადგილებს ტემპერატურის უზუსტესი ნიუანსებით არჩევენ - არც ისეთი სიცივე უნდა იყოს, სადაც გაიყინებიან, და არც ისეთი სითბო, რომელიც მოაშიებთ და გარეთ გამოსვლას აიძულებს. ამიტომ შედიან საშუალო ტემპერატურის ადგილებში და გაზაფხულამდე რჩებიან იქ ერთმანეთში გადახლართულები, რათა სხეულის ტემპერატურა შეინარჩუნონ, მერე კი გაზაფხულზე გარეთ გამოდიან.
- გველების გამოყვანისას ხალხი ალბათ ძალიან შეშინდა.
დასანანია, რომ მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა არ იცის, რა როლს ასრულებს ქვეწარმავალი ბუნებაში. ერთი რგოლის ამოვარდნით ზიანდება მთლიანი ეკოლოგიური ჯაჭვი, ამიტომაც აუცილებლობად მიმაჩნია მოსახლეობის ინფორმირებულობა, მით უფრო, რომ ჩვენთან გველების აბსოლუტური უმრავლესობა შხამიანი არ არის. იყო შემთხვევები, ეს ექიმებმაც არ იცოდნენ და არასათანადოდ მკურნალობდნენ გველის ნაკბენს.
რაც შეეხება ზემო ხვედურეთის გველებს, ისინი შოთა ზანდუკელის აგარაკზე გაზაფხულამდე კონტეინერებსა და ტომრებში გავაჩერეთ, ხოლო კვლევების ჩატარების შემდგომ ბუნებრივი პირობების მქონე ადგილებში გავუშვით. განაგრძეთ კითხვა