თამაში ბავშვის ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია, ის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ელემენტია ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის. თამაშის საშუალებით ბავშვი იწყებს სამყაროს შესწავლას, იძენს ცოდნას, ავითარებს წარმოსახვას, საჭირო უნარებსა და ემოციებს.
თამაში ბავშვის ასაკის შესაბამისად იცვლება: ჩვილებისთვის ის მოძრაობისა და კოორდინაციის განვითარებაა, სკოლამდელებისთვის სოციალიზაციისა და ურთიერთობის ინსტრუმენტი, ხოლო მოსწავლეებისთვის კი გზაა ახალი ცოდნის პრაქტიკაში გადასატანად. თამაშით ბავშვები სწავლობენ რთული სიტუაციების გადაჭრას, ურთიერთობის ფორმებს და ემოციების გამოხატვას. როლურ და წარმოსახვით თამაშებში ბავშვი ამუშავებს განცდებს: სიხარულს, შიშს და სევდას. ეს პროცესი მას ემოციური ინტელექტის განვითარებაში ეხმარება.
თამაშის გარემო და სათამაშოების როლი
თამაშის გარემო — ეს არის სივრცე, სადაც ბავშვი ატარებს მნიშვნელოვან დროს, ეცნობა სამყაროს და ვითარდება. მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა იგრძნოს თავისუფლება და კომფორტი ამ სივრცეში. სათამაშოები უნდა იყოს მარტივად მისაწვდომი, მრავალფეროვანი და შესაბამისი ასაკობრივად:
თამაშის სივრცე უნდა იყოს განცალკევებული — ეს ბავშვის პირადი სამყაროა, სადაც მას აქვს უფლება ჩაიძიროს საკუთარ ფანტაზიებში.
რა უნარებს ავითარებს თითოეული სათამაშო და რატომ არის ისინი მნიშვნელოვანი ბავშვის განვითარებისთვის:
ავითარებს:
რატომ არის საჭირო:
პირამიდის რგოლების სწორად ჩამოცმაა პატარა ხელისთვის კარგი ვარჯიშია. ბავშვი სწავლობს თანმიმდევრობას, დიდიდან პატარა ზომების დალაგებას და ფერების დამახსოვრებას, რაც ლოგიკურ და სივრცით აზროვნებას უყრის საფუძველს.
2. გეომეტრიული კუბიკები (მონტესორი)
ავითარებს:
· ფორმების გარჩევას;
· სივრცით აზროვნებას;
· პრობლემების გადაჭრის უნარს.
რატომ არის საჭირო:
მონტესორის კუბიკები ეხმარება ბავშვს დამოუკიდებლად იფიქროს, სცადოს და გაიმეოროს. ეს ხელს უწყობს თვითგანვითარებას, ფოკუსირებას და ეხმარება ბავშვს გააცნობიეროს მოცულობა, სიმაღლე და თანმიმდევრობა.
3. ორმხრივი საგანმანათლებლო ვოქერი
ავითარებს:
· დამოუკიდებელ გადაადგილებას;
· წონასწორობას და ფიზიკურ გამძლეობას;
· საგანმანათლებლო უნარებს (ბგერები, ფერები, ფორმები, ციფრები).
რატომ არის საჭირო:
ვოქერი ეხმარება ბავშვს გადადგას პირველი ნაბიჯები უსაფრთხოდ. მისი ორმხრივი ფუნქცია დამატებით ასწავლის ფერებსა და ბგერებს, რაც ერთდროულად აერთიანებს მოძრაობით და კოგნიტურ სწავლებას.
4. Barbie — თოჯინა და მისი ნივთები
ავითარებს:
რატომ არის საჭირო:
თოჯინებთან თამაში ეხმარება ბავშვებს როლური თამაშის გზით გამოიხატონ. სხვადასხვა ტანსაცმლის ან ფეხსაცმლის გამოცვლა ასწავლის დეტალებისადმი ყურადღებას და ხელს უწყობს დამოუკიდებელ აზროვნებასა და სტილის ფორმირებას.
ავითარებს:
რატომ არის საჭირო:
ფაზლის აწყობა ავითარებს პრობლემის გადაჭრის უნარს და მოთმინებას. კოსმოსური თემატიკა კი ინტერესს უყრის საფუძველს მეცნიერებისადმი და განაპირობებს კონცენტრაციის უნარის ზრდას.
ავითარებს:
რატომ არის საჭირო:
ლეგო აძლევს ბავშვს თავისუფლებას შექმნას საკუთარი სამყარო. იგი ასწავლის გეგმას, აგებას, თანმიმდევრობას — უნარებს, რომლებიც შემდგომში გამოიყენება როგორც ტექნიკურ, ისე შემოქმედებით საქმიანობაში.
ავითარებს:
რატომ არის საჭირო:
ბავშვი სწავლობს მოთმინებას, მორიგეობას, დათმობას.
მშობლის როლი ბავშვის თამაშში კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. დაუტოვეთ ბავშვს თავისუფლება თამაშისას, მიეცით დრო და ადგილი ექსპერიმენტირებისთვის. ხშირად ჩაერთეთ თამაშში. ეს ამყარებს ემოციურ კავშირს და აჩვენებს პატარას, რომ მისი ინტერესები მნიშვნელოვანია. დააცადეთ თავად აირჩიოს თამაში და განკარგოს დრო, თუმცა შესთავაზეთ მრავალფეროვნება, მოზომეთ აქტიური და მშვიდი აქტივობები. ბოლოს, ესაუბრეთ ბავშვს მის თამაშებზე, ჰკითხეთ, რას აკეთებს, რას გრძნობს — ეს ააქტიურებს ფანტაზიას, მეტყველებას და გრძნობის გაზიარების უნარს.
R