ფსიქოლოგიური და ემოციური არასტაბილურობა გარდატეხის ასაკის დამახასიათებელი ნიშანია. ჰორმონალური ცვლილებები, ფიზიკური განვითარება და სტრესული სიტუაციები განწყობილების მკვეთრ ცვლილებებს იწვევს. მოზარდები ძალიან მოწყვლადები არიან და ხშირად განიცდიან თვითშეფასების პრობლემებს. მნიშვნელოვანია აღვნიშნოთ, რომ ამ პერიოდში ისინი ყველაზე მეტად მოზრდილთა მხრიდან მხარდაჭერასა და გაგებას საჭიროებენ.
სოციალური ქსელები უზარმაზარ როლს ასრულებს თანამედროვე მოზარდების ცხოვრებაში. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი კომუნიკაციისა და გამოცდილების გაზიარების საშუალებაა, ასევე აწესებენ ახალგაზრდებში გარკვეულ სტანდარტებსა და მოლოდინებს. ამას მოჰყვება ამ იდეალებთან შეუსაბამობის გრძნობა. მოზარდები ხშირად ადარებენ თავს სხვებს, რაც დეპრესიასა და შფოთვას იწვევს.
მოზარდების ერთ-ერთი ძირითადი პრობლემაა თანატოლების გავლენაა. მეგობრების მხრიდან ზეწოლა ხშირად იწვევს კონფლიქტს მშობლებთან. თანატოლების წრეში მიღებისა და მოწონების სურვილი ახალგაზრდებს ხშირად რისკიან ქმედებებისკენ აქეზებს, ისეთისკენ, როგორიცაა, მაგალითად, ნარკოტიკების მოხმარება.
პრობლემის ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენა და დროული მხარდაჭერის გაწევას ბევრ პრობლემას აგაცილებთ თავიდან. როგორ უნდა მოხვდეთ, რომ მოზარდი შეიძლება ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებს მოიხმარდეს, როგორ განვასხვაოთ საგანგაშო სიგნალები ჩვეულებრივი მოზარდული კრიზისებისგან, და ასევე - როგორ შევინარჩუნოთ სიმშვიდე და დავეხმაროთ შვილს.
ნარკოტიკების მოხმარების ნიშნები იყოფა რამდენიმე ძირითად ჯგუფად. ყველაზე ხშირად მშობლები ქცევით ცვლილებებს ამჩნევენ.
ამ ნიშნების ზოგიერთის აღმოჩენისას თქვენს შვილში, მნიშვნელოვანია გავიხსენოთ: ისინი შეიძლება უკავშირდებოდნენ არა მხოლოდ ნარკოტიკების მოხმარებას. სტრესი სკოლაში, ოჯახური კონფლიქტები, დეპრესია ან პიროვნული კრიზისები ასევე შეიძლება მსგავსად გამოვლინდეს. არ არის საჭირო დაუყოვნებლივ დაბრალება ან შემოწმებების ჩატარება - ეს გაანადგურებს ნდობას და გააუარესებს სიტუაციას.
როცა მშობლები იგებენ, რომ მათი შვილი ნარკოტიკს მოიხმარს, ბუნებრივი რეაქცია ხშირად ვლინდება ქვეცნობიერი დონეზე და შეიძლება მიიღოს სამი ძირითადი ფორმა:
ეს ავტომატური რეაქციები უკავშირდება ჩვენს თვითდაცვის ინსტინქტებს და შეიძლება ხელი შეუშალოს სიტუაციის კონსტრუქციულ გადაწყვეტას.
ასეთ სიტუაციებში რეკომენდებულია ბრალდებისა და აგრესიის თავიდან აცილება, ასევე პროფესიონალური დახმარების ძიება როგორც თქვენი, ასევე თქვენი შვილის მხარდაჭერისთვის.
ძალიან მნიშვნელოვანია ასეთ მომენტებში სიმშვიდის შენარჩუნება და სწორი რეაქცია:
არ დაპანიკდეთ - ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი წესია. პანიკა ხელს უშლის სიტუაციის ჯანსაღ შეფასებასა და დიალოგის დამყარებას.
ნუ დააბრალებთ დაუყოვნებლივ - თავი აარიდეთ "შენ ნარკომანი ხარ" ტიპის ბრალდებებს. ეს იწვევს დამცველ რეაქციას მოზარდში და კეტავს ღია საუბრის გზას.
ეცადეთ გაიგოთ მისი გრძნობები - ჰკითხეთ მშვიდად: "შევნიშნე, რომ ოდნავ სხვაგვარი გახდი. ყველაფერი კარგად არის? შემიძლია რაიმეში დაგეხმარო?"
შექმენით ნდობის ატმოსფერო - მნიშვნელოვანია აჩვენოთ ბავშვს თქვენი მხარდაჭერა და სურვილი, რომ გაიგოთ მისი შინაგანი სამყარო განკითხვის გარეშე. ყურადღება მიაქციეთ თქვენს ემოციებს - თუ ძლიერ შფოთვას ან რისხვას გრძნობთ, გააკეთეთ პაუზა: ღრმად ჩასუნთქეთ/ამოისუნთქეთ/ისაუბრეთ ვინმე ახლობელთან, სანამ შვილთან ისაუბრებთ.
ისაუბრეთ მშვიდად და გულწრფელად.
მოუყევით თქვენი გადაცდომების შესახებ ტაქტიანად: "ძალიან მიყვარხარ და მინდა ყველაფერი ვიცოდე შენი ცხოვრების შესახებ".
არ მოახვიოთ თავს თქვენი მოსაზრებები დაუყოვნებლივ; ყურადღებით მოუსმინეთ. განიხილეთ შესაძლო მოხმარების მიზეზები:
შეიძლება სასარგებლო იყოს მიზეზების გარკვევა: სტრესი სკოლაში? თანატოლების ზეწოლა? სირთულეები სახლში?
ზოგჯერ მოზარდები ეძებენ პრობლემებისგან გაქცევის საშუალებებს ნივთიერებებთან ექსპერიმენტების მეშვეობით. უზრუნველყავით თქვენს შვილს ემოციური მხარდაჭერით: ერთობლივი დროის გატარება, მონაწილეობა მის ცხოვრებაში კრიტიკისა და განკითხვის გარეშე. იკითხეთ ლიტერატურა მოზარდთა ფსიქოლოგიის შესახებ, მონაწილეობა მიიღეთ მშობლებისთვის განკუთვნილ ჯგუფებში, ისწავლეთ საგანგაშო სიგნალების წინასწარ ამოცნობა.
მაგრამ ამავე დროს ძალიან მნიშვნელოვანია სიტუაცია პარანოიამდე არ მივიყვანოთ. პარანოია ხელს უშლის სიტუაციის ობიექტურ შეფასებას: