"სამედიცინო პრაქტიკაში უნიკალურ მოვლენასთან გვაქვს საქმე" - ქართველი მშობიარის უმძიმესი ოპერაცია, რომლის დროსაც ექიმმა გულის შეტევა მიიღო - მშობლები

"ჩემი ჯილდო შენი მეუღლის გადარჩენაა და როგორ ფიქრობ, ახლა მე ფულზე დავხურდავდებიო?!"

ერთი ბეწო მაჯაზე საგულდაგულოდ შეუბამთ პატარა, მომწვანო მუშამბის ნაჭერი, რომელზეც გაკრული ხელით წაუწერიათ: ქალი – წონა 3-600, სიგრძე – 52. კარისქალს ვარდისფერი ვარდები და ბარათი შემოაქვს. გოგონა თექვსმეტში დაიბადა. "ეს თექვსმეტი ვარდი"... – კითხულობს ახალგაზრდა ქალი და ვარდებს მექანიკურად ითვლის.

– აქ რომ ათი ვარდია?! – უფრო თავის თავს ეკითხება, ვიდრე კარისქალს.

– უი, მეგონა, არ დაითვლიდი, გოგოებს ისე მოგვეწონა ეს ლამაზი ვარდები...

– არა უშავს, – იქით "დაამშვიდა" და მიხვდა, როგორ აუწვა თვალი ცრემლმა.

თავის ვარდისფერლოყება ნამცეცა გოგოს დახედა და ვარდისფერი ვარდები მომცრო მაგიდაზე დააწყო.

როგორ უნდოდა თექვსმეტი ყოფილიყო...

ერთხანს ხან პატარას დასცქეროდა და ხან – ვარდებს, ხან კიდევ სიყვარულით სავსე წერილს.

პალატის ექთანი შემოვიდა და აღტაცებულმა წამოიძახა: – წითელი ვარდები კი მინახავს ასე გრძელფეხება, მაგრამ ვარდისფერი არაო.

– წაიღეთ, პალატაში მაინც არ შეიძლება ყვავილები, – ნირწამხდარმა ჩაილაპარაკა. ახლა ძალიან უნდოდა, ამ "ნაკლული" ვარდების გარეშე დარჩენა!

ისევ წამოდგომა სცადა. არ გამოუვიდა. სუსტად იყო, სიცხეც მაღალი ჰქონდა. მისმა ექიმმა, გამოცდილმა, თბილისში იმდროისთვის ერთ-ერთმა საუკეთესომ, წინასწარ აყვანილმა და შესაფერისად დაჯილდოებულმა, სიცხე მკერდს დააბრალა და არც გასინჯა. არადა, მშვენივრად იცოდა, როგორ მოევლო მკერდისთვის. თავის ახლობელ ბებიაქალსაც ვერაფერი უთხრა. ძლიერი ანტიბიოტიკი დაუნიშნეს. სიცხე ხან იკლებდა, ხან იმატებდა.

მხოლოდ მ ე თ ე რ თ მ ე ტ ე დღეს გამოწერეს.

ძლივს ჩალასლასდა მიმღებში. ბავშვი ექთანს მიჰყავდა.

საბუთების გაფორმებისას გული წაუვიდა. მოაბრუნეს... არავის უფიქრია, გულწასული ზემოთ აეყვანათ და გაესინჯათ.

ალბათ მალე გამივლისო და დამშვიდებული ჩაჯდა მანქანაში.

...ბედნიერ მამას ვარდისფერ მაქმანებში გახვეული ქალიშვილი დიდი სიფრთხილით მიჰყავს.

დიდი ოჯახი სიხარულით და გაშლილი სუფრით შეხვდა მეორე შვილიშვილის შემობრძანებას. პირველი ვაჟი ჰყავდათ, 8 წლის ლაშა. ყველაზე ძალიან სალომე ბებოს უხაროდა პატარა სალომეს დაბადება.

მოსკოვიდან ძმამ მიულოცა ტელეფონით. ძლივს აიღო ყურმილი. ერთხანს თითქოს გახალისდა, როცა მამა და ბიძა ტელეფონის ყურმილზე "უჭახუნებდნენ" შამპანურის ბოკალს.

საწოლზე ნებიერად მიწოლილ პატარას მშვიდად ეძინა. წყალს გადავივლებ და მერე ვაჭმევო, გაიფიქრა და სააბაზანოში შევიდა. უფრო სწორად, კარის მოხურვა ვერ მოასწრო, რომ იგრძნო, კოკისპირულივით წამოსული სისხლი...

მთელ თავის გამოცდილებას ცრემლებსაც უმატებს მორიგე ექიმი დოდო გველესიანი, ეშინია, ხელში არ ჩამაკვდეს ეს საცოდავი გოგოო.

მთელი ღამე მისი მაჯა უჭირავს ხელში ანესთეზიოლოგ მარინა ჯაშს, მედდას ლელა ვასაძეს.

იქ, ქვემოთ, მომცრო ოთახში, მკლავგაწვდილი დგანან ახლობლები და მეგობრები. მოწყალების დას ფრთხილად შემოაქვს ახალაღებული, სიცოცხლის ტოლფასი სისხლი.

დაიწყო წინასაოპერაციო მოსამზადებელი პერიოდი... მაგრამ... კვლავ სისხლისდენა.

ამჯერად მორიგე თემურ არაბიძეა, ახალგაზრდა ექიმი.

– ჩართეთ საოპერაციო!

"ასე გამწარებით ალბათ ძმა თუ იყვირებდა ჩემი", – რატომღაც ფიქრობს უმწეო ქალი.

საოპერაციო მესამე სართულზეა, ავადმყოფი – პირველზე. ბედის დაცინვა – ლიფტი არ მუშაობს!

საკაცის მოტანას არ დალოდებია, ახალგაზრდა ქალი ხელში აყვანილი მიჰყავს თემურ არაბიძეს. ექთანს წვეთოვანი უჭირავს ორივე ხელით და სირბილით მიჰყვება.

...ეს იყო ურთულესი და ამავე დროს უჩვეულო ოპერაცია, რომელიც ექვს საათს გრძელდებოდა. მეორედ გაიხსნა თექვსმეტნაკერიანი ჭრილობა. მთელი თავისი ცოდნა და გამოცდილება გამოიყენა ცნობილმა დასტაქარმა თენგიზ მესხმა, რათა ერთდროულად გაეკეთებინა ორი ურთულესი ოპერაცია – გინეკოლოგისა და ანგიოლოგის.

ასევე მთელ თავის შესაძლებლობათა მაქსიმუმის გამომჟღავნება დასჭირდა გამოცდილ ანესთეზიოლოგს პავლე ოდიშარიას, დასუსტებული გულისთვის რომ ძალა შთაებერა.

მთელი ამ ხნის განმავლობაში ოთხჯერ შეწყდა გულისცემა, ხოლო ოპერაციის შემდეგ სამსაათ-ნახევარს უგონოდ იყო.

არასოდეს სჯეროდა "ხილვების", იმქვეყნიური დიიიდი მწვანე მინდვრის და... ეტყობა, რამდენჯერაც გული გაუჩერდა, იმდენჯერ "ეწვია" სხვა სამყაროს. თუმცა, ერთხელ ისიც დაინახა (ზემოდან, საოპერაციო სარკიდან დაჰყურებდა), როგორი განწირული იწვა საოპერაციო მაგიდაზე და როგორ დასტრიალებდნენ თავს თეთრხალათიანები... მაგრამ ერთი იმ "ხილვათაგანი" დღესაც მისხალ-მისხალ ახსოვს (მომიტევეთ, მისტიკა ყოველთვის მაშინებდა და ახლა თქვენც გაშინებთ).

აი, მისი "მისტიკაც":

ჰო, სად ვიყავით?

ოპერაციის მეშვიდე დღეს ისევ სისხლდენა! კვლავ მკვლავგაწვდილი ახლობლების შემზარავი რიგი. მალე ამ რიგს სრულიად უცნობებიც შეუერთდნენ.

მერე იყო რეანიმაციის რამდენიმე კოშმარული დღე და გადარჩენის იმედი.

და რაოდენ წარმოუდგენელიც უნდა იყოს – კიდევ ერთი სისხლდენა.

წინა დღით პალატის ექთანს "გამოუტყდა", რომ სიცოცხლე აღარ უნდოდა, რომ თუ ისევ სისხლდენა დაეწყებოდა, ხმას არ ამოიღებდა და... ისიც დაისვენებდა და ამდენ ხალხსაც "დაასვენებდა". ჰოდა, თურმე გამუდმებით ადევნებდნენ თვალს. ამიტომ არ დააცადეს "მშვიდად სიკვდილი".

ამჯერად მხსნელი კვლავ დავით ქორიძე აღმოჩნდა.

უზარმაზარი, გაჩახჩახებული საოპერაციო დარბაზი, უამრავი თეთრხალათიანი.

– სისხლი! ჩქარა! – ეს დავით ქორიძის ხმაა, მბრძანებლური, ყოვლისმომცველი.

თითქოს ხმას მოჰყვაო, მორიგე მედდას ნანა გოგიაშვილს საკუთარი სისხლით სავსე ბოთლი უჭირავს ხელში. სისწრაფეში ვენა გაშიშვლებული დარჩენია და თეთრი ხალათის სახელო ალისფრად შეღებვია.

– ახლა მეუღლეს უღებენ სისხლს, ახლავე იმასაც მოიტანენ, სხვებიც მოვიდნენ სისხლის ასაღებად, – ექიმს ამშვიდებდა და თვითონ კი შიში ჩასდგომოდა ცრემლიან თვალებში.

ამასობაში იმ ნაცნობ, სისხლის "ჩასაბარებელ" ოთახში კვლავ მკლავგაწვდილთა რიგი დგება. იფიქრებთ, ალბათ, საავადმყოფოს რატომ არ ჰქონდა გადასასხმელი სისხლიო. ჰქონდა, სისხლის გადასხმის ინსტიტუტიდანაც მოიტანეს, მაგრამ როგორც კი დაკონსერვებულ სისხლს უსხამდნენ, ავადმყოფი გონებას კარგავდა.

ისევ ექვსაათიანი ხელჩართული ბრძოლა სიკვდილთან.

ისევ იმძლავრა სიცოცხლემ.

წნევის საზომმა აპარატმა პაციენტიდან ექიმზე გადაინაცვლა. მედდას სასწრაფოდ შემოაქვს წყალი და წამალი. სტენოკარდიული შეტევა გადაიტანა მისმა რჩეულმა დათო ექიმმა. კარდიოლოგიური კლინიკიდან დაბრუნებული პირველად მის პალატაში შევიდა.

...ხომ დაუჯერებელია, მაგრამ ამის შემდეგაც გახდა საჭირო მკლავგაწვდილთა კიდევ ერთი რიგი. ახალი, სავარაუდო ოპერაცისთის სამზადისი...

თავისი სიტყვის თქმა სახელგანთქმულ პროფესორს, გინეკოლოგ ონკოლოგს ლევან ჩარკვიანსაც დასჭირდა. მძიმე, უნარკოზო პროცედურების შემდეგ დადგინდა, რომ ახალგაზრდა, მანამდე ჯანმრთელმა ორგანიზმმა სძლია სიკვდილს!

ახლა სტატისტიკოსის ნებისყოფა მოვიშველიოთ და ჩამოვთვალოთ, ვინ გაიღო სისხლი მეუღლის და მამამთილის გარდა: თემურ სალიაშვილი, თამაზ ბარათაშვილი, დათო აბუაშვილი, რეზო ღარიბაშვილი, ნანა გოგიაშვილი (ორ-ორჯერ მოუწია თითოეულს), ზაალ ქიქოძე, ალბერტ კახნიაშვილი, ელდარ ნადირაძე, თენგიზ წერეთელი, ლილი ეგნატაშვილი, მირა პერეპელიცინა, თამარ გეოღჩოღლიანი, ქეთევან ტურაშვილი, ჯუმბერ იორდანიშვილი... მაგრამ ეს მგონი კიდევ არ არის სრული სია...

ზრდასრულ ადამიანს 5 ლიტრი სისხლი აქვს სულ. ვარდისფერლოყება პატარა სალომეს დედას კი სხვადასხვა დროს 8 ლიტრზე მეტი გადაუსხეს.

ახლა რამდენი ადამიანი იყო "რეზერვში", რამდენს უბრალოდ სხვა ჯგუფის სისხლი აღმოაჩნდა ან კიდევ სისხლის აღებისას წაუვიდა გული.

მძიმე წუთებში ახლობელთა გვერდით იდგა ახალგაზრდა ქალის თითქმის ყველა თანამშრომელიც და როცა პროფესორმა ლევან ჩრკვიანმა ავადმყოფის ჭირისუფალი (დიახ, სწორედ ჭირისუფალი!) გამოიძახა, მის მეუღლეს პირველი გაჰყვა ნიკა ცხაკაია, მაშინდელი საკავშირო ჰოლდინგური კომპანია "სამთო ქიმიის" პრეზიდენტი.

– სამედიცინო პრაქტიკაში იშვიათ მოვლენასთან გვაქვს საქმე, – განაცხადა პროფესორმა, – და სასიხარულოა, რომ ამდენ გაუთვალისწინებელ უსიამოვნო მოულოდნელობას ერთობლივად ვძლიეთ, ახალგაზრდა ქალს სიცოცხლე შევუნარჩუნეთ. რას ვიზამთ, ექიმებიც ვუშვებთ შეცდომებს. იმ ჩვენს ცნობილ ექიმს, მშობიარობის დროს დაშვებული შეცდომა რომ დროზე შეემჩნია (მომყოლის ნაწილის დარჩენა!), ეს ახალგაზრდა ქალი ალბათ მესამე შვილსაც აჩუქებდა თავის შეყვარებულ მეუღლეს.

...კარისქალს ამჯერად მხოლოდ ბარათი მოაქვს. სახატავი რვეულის ფურცელზე, ახალდახატული მზისა და ფერადი ყვავილების ქვემოთ "ოკრობოკროდ" დაწერილი: "დედა, როგორ ხარ. პატარა სალომეზე არ იდარდო, კარგად ვუვლით. როცა გამოხვალ, "ზა რულიომ" მიყიდე".

ეს 8 წლის ლაშაა, უფროსი ბიჭი, დედა მონატრებია, თუმცა დედის ნახვაზე არანაკლებ ცინცხალი სათამაშო რომ გაახარებს.

...მაგიდაზე დიდხანს იდო თეთრი, ქათქათა კონვერტები, უკან მობრუნებული ასმანეთიანებით.

– ჩემი ჯილდო შენი მეუღლის გადარჩენაა და როგორ ფიქრობ, ახლა მე ფულზე დავხურდავდებიო?! – წყენა ვერ დაფარა დათო ქორიძემ თეთრი კონვერტის დანახვისას, რომელშიც რამდენიმე ასმანეთიანი იდო. ასე გაიმეორეს სხვებმაც...

სალომე დღეს სამი ვაჟის დედაა

მკითხველი, ალბათ მიხვდა, რომ ეს ამბავი ამ სტრიქონების ავტორს გადახდა თავს და რომ ეს სტრიქონები სამადლობელია უამრავი ადამიანისადმი, რომელთა სახელებიც ახლა გაგაცანით. სამადლობელია იმათიც, რომელთა შესახებ არაფერი გვითქვამს. ზოგიერთი მათგანი კი სრულიად უცნობი იყო და მათი არც სახელი უკითხავს ვინმეს, ისე იყვნენ დაბნეულები განსაცდელისგან.

ელენე სალარიძე ოჯახთან ერთად

...და ეს სამადლობელიც ერთი წლის შემდეგ იმიტომ დაიწერა, რომ უსაშველოდ მძიმე იყო ყველაფრის კიდევ ერთხელ გახსენება.

თურმე რამდენი სიკეთე შეგვძლებია ადამიანებს. თურმე როგორ გვყვარებია ერთმანეთი.

გმადლობთ, უსაზღვროდ გმადლობთ ამ სიყვარულისთვის.

და კიდევ:

გმადლობთ სიცოცხლისათვის!..

„ეს სამადლობელი წერილი-მოთხრობა ამ 33 წლის წინ გამოქვეყნდა მაშინდელ გაზეთ „ახალგაზრდა კომუნისტში“. დღეს კი ბევრი თქვენგანისთვის ნაცნობი ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალის – „ისტორიანის“ – სტილისტ-რედაქტორი ვარ...“

პოსტსკრიპტუმის მაგიერ:

8 წლის რეზისა და 6 წლის დათას დედაა. ახლა ნიუ იორკის გარეუბანში მუშაობს და იმის იმედი მაძლებინებს, რომ მალე დამიბრუნდება...

ამ ტკივილიანი გახსენებით (რომელსაც ხშირად საკუთარ თავსაც ვუმალავ) დაბადების დღეს ვულოცავ... არ ვიცი, რატომ, მაგრამ ბევრჯერ უკითხავთ ჩემთვის, – რომ გცოდნოდა, ამდენ ტანჯვას გადაიტანდი, მაინც გააჩენდი მეორე შვილსო?

ცრემლი მომრევია ხოლმე...

მაინც გავაჩენდი!..

ჰო, შენ ჩემი ტკივილი და სიხარული ხარ, დე...

დაბადების დღეს გილოცავ...

P.P.S. ჰო, ერთი ახალგაზრდა ექიმი ქალის სიტყვებმა გამახსენა თავი, მორიგი რეანიმაციიდან პალატაში შემოყვანილს რომ მითხრა: "ხომ ამდენი ტკივილი გადაიტანე, მაგრამ მაინც ძალიან ბედნიერი მგონიხარ. რომ ვხედავ, როგორ უყვარხარ შენს მეუღლეს, რომელსაც მთელი სამშობიარო "ჩვენს კონსულტანტს" ეძახის, როგორი ვარდისფერლოყება ლამაზი გოგო გყავს, რამდენი ადამიანი დაგტრიალებს თავს სიყვარულით, რომ ვიცოდე, მეც ასეთი სიყვარულის ღირსი გავხდებოდი, სიამოვნებით გაგიცვლიდი ადგილსო".

მისი სიტყვები არავისთვის მითქვამს, ჩემს თავსაც ვერ ვუმხელდი. მაგრამ მართალს ამბობდა: გმადლობ, ნოდარ, რომ ის უმძიმესი ორი თვე ჩემთან ერთად გადაიტანე, ჩემზე მეტადაც კი ინერვიულე... შენ ხომ რამდენჯერმე ისიც გითხრეს, ამ ღამეს ვერ გადაიტანსო. იმედი კი წამითაც არ დაგიკარგავს...

ერთად მივულოცოთ ჩვენს ლამაზ გოგოს დაბადების დღე... ბედნიერი იყოს მთელი ცხოვრება...

***და კიდევ: იმ უამრავი ადამიანიდან, რომელთაც ჩემი სიცოცხლისთვის იბრძოლეს, რომელთა სისხლსაც ჩემს ძარღვებში ვგრძნობ, ბევრი ცოცხალი აღარ არის. უფალო, სასუფეველი დაუმკვიდრე მათ სულს და შემაძლებინე მათი სიკეთისა და სიყვარულის დაფასება. გადახდა კი მართლა წარმოუდგენელია...