ხშირად ექიმთან ვიზიტის დროს, პაციენტმა არ იცის საკუთარი უფლებების შესახებ და ის, თუ როგორ მოემსახურება ექიმი, მხოლოდ მის პროფესიონალიზმსა და კეთილგანწყობის ხარისხზეა დამოკიდებული.
დიახ, უმეტესად არ ვიცით, თუნდაც ოჯახის ექიმს ჩვენთვის რა ინფორმაციის მოწოდების ვალდებულება აქვს, ან სასწრაფო დახმარების გამოძახების შემთხვევაში, რა უნდა მოვითხოვოთ სამედიცინო ბრიგადისგან და არც ის ვიცით, ექიმის არაკვალიფიციურობის გამო დაზარალებულმა პაციენტმა სამართალი როგორ იპოვოს.
ამ საკითხებზე სასაუბროდ AMBEBI.GE-მ სამედიცინო სამართლის მკვლევარს, ევროპის უნივერსიტეტის ვიცე-რექტორს და ასისტენტ-პროფესორს თამარ კერძაიას მიმართა.
პაციენტს აუცილებლად უნდა განემარტოს დაგეგმილი სამედიცინო მომსახურების ყველა თანხმლები რისკი, რომელიც შესაძლოა დადგეს, თუნდაც ძალიან მცირე ალბათობით. აღნიშნული საკითხი არსებითად მნიშვნელოვანია, რადგან პაციენტს შესაბამისი რისკის (გვერდითი მოვლენის) ცოდნის შემთხვევაში, შესაძლოა, საერთოდ უარი ეთქვა შეთავაზებულ მკურნალობაზე. თუ ექიმი წინასწარვე არ მოახდენს რისკების შესახებ პაციენტის ინფორმირებას და ასეთი რისკი დადგება, ექიმი პასუხს აგებს იმის მიუხედავად, სწორად გაუწია თუ არა სამედიცინო მომსახურება.
მაგალითად, ერთ-ერთ შემთხვევაში, სასამართლომ ექიმის პასუხისმგებლობის საკითხი დააყენა იმის გამო, რომ 74 წლის პაციენტს ინტრავენური ინექციით მიეწოდა პენიცინილის შემცველობის მქონე წამალი, რომლითაც გამოწვეული ალერგიული რეაქციის შედეგად პაციენტი გარდაიცვალა. აქ მთავარი დარღვევა ის გახლდათ, რომ პაციენტს არ მიეწოდა ინფორმაცია აღნიშნული წამლის გამოყენების შესაძლო რისკებზე, რისი ვალდებულებაც ექიმს ჰქონდა.
ხშირად, სამედიცინო დაწესებულებები არღვევენ პაციენტის უფლებას, გაეცნოს მის შესახებ არსებულ ნებისმიერ სამედიცინო ჩანაწერს. პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორის ანგარიშში ხშირადაა შემთხვევა, როდესაც პაციენტის მოთხოვნის მიუხედავად, სამედიცინო მომსაურების გამწევი არ აწვდის ან დაგვიანებით აწვდის პაციენტს განხორციელებული სამედიცინო მომსახურების შესახებ ჩანაწერებს.
საყურადღებოა, რომ უზენაესი სასამართლოს მიერ დადგენილი პრაქტიკით, თუ ექიმმა ვერ უზრუნველყო სამედიცინო ჩანაწერების სწორად წარმოება ან არ გადასცა ეს ინფორმაცია პაციენტს, სასამართლოში მტკიცების ტვირთი სწორედ სამედიცინო მომსახურების გამწევის მხარეს გადადის, რაც იმას ნიშნვს, რომ არა პაციენტმა, არამედ ექიმმა უნდა ამტკიცოს, რომ შესაბამისი სამედიცინო მომსაურება პაციენტს სწორად და კვალიფიკაციურად გაეწია.
უმნიშნელოვანესი ვალდებულება, რომელიც ასევე გააჩნია ექიმს პაციენტის წინაშე, ნებისმიერი სამედიცინო მომსახურების გაწევის წინ, პაციენტისაგან ინფორმირებული თანხმობის მიღებაა. ხოლო, თუ პაციენტი მცირეწლოვანი ან გადაწყვეტილების მიღების უნარის არმქონეა, მისი კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობაა აუცილებელი.
თუმცა, პრაქტიკაში ხშირია შემთხვევები, როდესაც პაციენტი მცირეწლოვანია ან უგონო მდგომარეობაშია და მისი ნათესავი უარს აცხადებს მისთვის შესაბამისი სამედიცინო მომსახურების გაწევაზე, რომელიც აუცილებელია მისი სიცოცხლის გადასარჩენად.