"მე რომ ამ ეპოქაში მეცხოვრა, ალბათ პირველი ქალი ვიქნებოდი, ვინც ამ ტრადიციებს დაარღვევდა და იბრძოლებდა თავისი სიყვარულისთვის" პოლონეთში გამართულ „ტოფიფესტ“კინოფესტივალის დაჯილდოებაზე ახალგაზრდა რეჟისორმა, მარიამ ხაჭვანმა ფილმისთვის „დედე“ საუკეთესო რეჟისორის პრიზი დაიმსახურა, ხოლო საფრანგეთში გამართულ მონპელიეს კინოფესტივალზე ფილმმა მაყურებლის ჯილდო მოიპოვა. ფილმის პრემიერა კარლოვი-ვარის საერთაშორისო კინოფესტივალზე გაიმართა, სადაც სპეციალური პრიზიც კი მიიღო. ხვალიდან სურათის ნახვა საქართველოს კინოთეატრებშიც არის შესაძლებელი.
ილმი სვან გოგონაზე მოგვითხრობს, რომელიც სიყვარულისთვის იბრძვის და იმარჯვებს კიდეც. მთავარ როლებს გიორგი ბაბლუანი და ნათია ვიბლიანი ასრულებენ. ნათიას სამსახიობო გამოცდილება არ აქვს, ამის მიუხედავად, დაკისრებულ მოვალეობას წარმატებით გაართვა თავი.
- დავიბადე და გავიზარდე მესტიის რაიონში, სოფელ ჭუბერში. იქვე დავამთავრე სკოლა. ამჟამად თბილისში ვცხოვრობ. ვმუშაობ საავიაციო უშიშროებაში... ლაღი და უდარდელი წლები გავატარე სვანეთში. ძალიან ტკბილად მახსენდება მესტიაში გატარებული წლები. უზომოდ მიყვარს იქაურობა და გული მწყდება, ხშირად რომ ვერ ვახერხებს ასვლას.
- მთამ ჩამომაყალიბა ძალიან მკაცრ, ამტან და დამოუკიდებელ ადამიანად. მთა ყოველთვის ახდენს გავლენას ადამიანის ხასიათზე.
- ფილმში სრულიად შემთხვევით მოვხვდი. მე არც ვიცოდი ამ ფილმის შესახებ. ფეისბუქზე მომწერეს, ქასთინგზე მისვლას მთავაზობდნენ. თავიდან ხუმრობა მეგონა, მაგრამ არ აღმოჩნდა ხუმრობა. ქასთინგი ფილმის რეჟისორმა მარიამ ხაჭვანმა და მისმა დამ ჩაატარეს. ეძებდნენ ისეთ გოგონას, ვინც იცოდა სვანური, იყო ნაცხოვრები სვანეთში დ ა.შ. ჩემი კლასელის დედას უთქვამს მათთვის ჩემ შესახებ. ამას ისიც დაემთხვა, რომ მარიამის დამ ფეისბუქზე თავისით მიპოვა, დაათვალიერა ჩემი ფოტოები და დამიკავშირდა. ასე დაიწყო ჩვენი ურთიერთობა. მანამდე არანაირი სამსახიობო გამოცდილება არ მქონდა.
- რა თქმა უნდა ძალიან საპასუხისმგებლო იყო. სიმართლე გითხრათ, თავიდან ვერც გავიაზრე რა ხდებოდა. ჩემთვის პირველი იყო და ძალიან ჩვეულებრივად მივუდექი. გადაღების და სცენარის შესწავლის პროცესში იმდენად სიღრმეებში ჩავედი, რომ მივხვდი, რაოდენ დიდი პასუხისმგებლობა დამეკისრა.
- როგორც მოგეხსენებათ ეს ფილმიც სვანურ ტრადიციებზეა. ყველაზე ცნობილი და განხილვადია სისხლის აღების ტრადიცია, რომელიც არა მარტო სვანეთში, არამედ მთის სხვა რეგიონებშიც იყო. ამ გადმოსახედიდან არც ერთ ტრადიციას არ ვემხრობი და არ ვამართლებ, თუმცა არსებობს ისეთი ფაქტებიც, რომლებიც მოწმობს, რომ ამ ტრადიციების არსებობა იმ პერიოდში აუცილებელი იყო. ეს არ იყო მხოლოდ ვიღაცის მოკვლის სურვილი, ეს იყო ტრადიცია, რომელიც აბალანსებდა მაშინდელ იქაურ ვითარებას.
- იმ ტრადიციების შესახებ, რაც ფილმშია ასახული, რეალური ისტორიები თუ გსმენიათ?
- კი, რა თქმა უნდა. თვითონ ფილმიც რეალურ ამბავზეა აგებული. რეალურად არსებობდა აკვანში დანიშვნის, გათხოვების ტრადიცია. რასაც ნახავთ ფილმში, აბსოლუტურად ყველაფერი არის რეალური.
- სხვათა შორის მარიამ ხაჭვანსაც ვეუბნებოდი, მე რომ ამ ეპოქაში მეცხოვრა, ალბათ პირველი ქალი ვიქნებოდი, ვინც ამ ტრადიციებს დაარღვევდა და იბრძოლებდა თავისი სიყვარულისთვის.
- მაშინ ყველა ისე იზრდებოდა, რომ თავიდანვე იცოდნენ, რა როგორ უნდა მომხდარიყო. მე თავიდანვე ვაპროტესტებდი გარკვეულ ტრადიციებს. ეს გრძელდება დღემდე. ალბათ იმ დროშიც ასე ვიქნებოდი და დარწმუნებული ვარ გამომივიდოდა. მაშინდელი ქალები სისხლის აღების შიშით, რაღაც უბედურების შიშის გამო თავს იკავებდნენ და ისევ საკუთარ ცხოვრებას, სიყვარულს სწირავდნენ ამ ტრადიციებს. მე მართლა არ მსმენია, თუმცა შეიძლება იყვნენ ქალები, რომლებმაც თავისი გაიტანეს.
- რა თქმა უნდა რთული იყო. მარტივი არ არის იმის განცდა, რასაც ჩემი პერსონაჟი განიცდიდა. მაქსიმალურად ვეცადე გადმომეცა ის განცდა, გრძნობები, ტკივილი, რასაც მას გადახდა თავს.. ეს საპასუხისმგებლოც იყო და რთულიც, რადგან ამ კუთხით არანაირი გამოცდილება არ მქონია.
- ამ ფილმმა მომცა გამოცდილება და რაც მთავარია, კიდევ უფრო გამიჩინა ბრძოლის სურვილი. მივხვდი, რომ უფრო მეტად უნდა ვიბრძოლო იმის გამო, რაც მე მინდა და ჩემთვის არის პრიორიტეტი.
- არ ვიცი, ვნახოთ (იღიმის). მე უკვე მყავს ჩემი რჩეული, ამიტომ ეს საკითხი ნაკლებად მაინტერესებს. ფილმის გადაღების დროს, სულ გვერდით მედგა, მამხნევებდა, როგორც სულიერად, ისე მორალურად და ძალას მმატებდა.
- არ ვიცი, ვნახოთ. სამართალმცოდნეობაზე ვსწავლობ. მინდა დავამთავრო უნივერსიტეტი და ვიმუშაო ჩემი პროფესიით. ვოცნებობ მომავალში ჩემი სანოტარო ბიურო გავხსნა.
მერი ბლიაძე