ნათია საჯაია 23 წელია ინდოეთის დედაქალაქ დელიში ცხოვრობს. ჰყავს ინდოელი მეუღლე და სტუდენტი ვაჟიშვილი. ამჟამად მისი საქმიანობა სამედიცინო ტურიზმია, თუმცა ინდოეთში ინდური კულტურის სიყვარულმა მოახვედრა და ხელოვნებასთან მისი კავშირი დღემდე მტკიცეა. ქსოვს და კერავს თოჯინებს, ხატავს, წერს ლექსებს, მოზაიკით აწყობს ნახატებს, ცოტა ხნის წინ მისი ნამუშევრები ჯაიპურში გამართულ ჯგუფურ ექსპოზიციაზეც მოხვდა. ფლობს კლასიკურ ინდურ ცეკვას, ეხმარება საქართველოში მოქმედ ინდური ცეკვის შემსწავლელ გოგონათა ანსამბლებს. ამ და ინდოეთივით ვრცელ და მრავალფეროვან თემებზე თავად ჩვენი უნიკალური რესპონდენტი ისაუბრებს:
1990 წელს ჩემს მეგობარ მაია ჩიგოგიძესთან ერთად, წავედი მოსკოვში, ინდოეთის საელჩოსთან არსებულ ჯავაჰარლალ ნერუს სახელობის კულტურულ ცენტრში და ვეუფლებოდი ინდური კლასიკური ცეკვის სტილს - კათხაკს, პარალელურად ვსწავლობდი სიტარაზე დაკვრას. ჩემმა პედაგოგმა, მისტ. შარმამ, რეკომენდაცია გამიწია ინდოეთის რომელიმე ქორეოგრაფიულ სასწავლებელში სწავლის გასაგრძელებლად. იმ წელსვე მომივიდა მოწვევა ინდოეთიდან, "განდჰარვა მაჰა ვიდიალას" ინსტიტუტიდან, სრულ დაფინანსებასაც ინდოეთის მხარე თაობდა. სამწუხაროდ, ბილეთის თანხის უქონლობის გამო ვერ წავედი... თუმცა, ერთი წლით კვლავ მენახებოდა ადგილი, მაგრამ ვერც შემდეგ შევძელი გამგზავრება.
სასწაული კვლავ განმეორდა 1995 წელს, როდესაც საქართველოში სტუმრად მყოფ ინდოეთის ელჩს შევხვდი და კიდევ ერთხელ მომეცა ინდოეთში წასვლის შანსი. ამჯერად გამიმართლა, ერთ-ერთი კერძო ტურისტული ფირმის ხელმძღვანელმა, ელზა გიორგაძემ, უფასოდ ჩამიყვანა ჩემი ოცნების ქვეყანაში.
ჩემს ინსტიტუტთან ახლოს, ინდურ ოჯახში ვცხოვრობდი და სახლის მეპატრონესა და მის შვილებს გამუდმებით ვეკითხებოდი და ვინიშნავდი ამა თუ იმ სიტყვის მნიშვნელობას. ღამითაც კი მეღვიძებოდა და საკუთარ თავს გონებაში ინდურად ველაპარაკებოდი. მერე ისევ მათთან ვამოწმებდი ჩემი საუბრის სისწორეს.
ომარის სიხარულს საზღვარი არ ჰქონდა. გაიცნო და დაუმეგობრდა სხვადასხვა ქვეყანაში მცხოვრებ ქართველ ემიგრანტ ბავშვებს. რეპეტიციებსაც საუკეთესო პედაგოგებთან გადიოდნენ.
ახლა ომარი 20 წლის ხდება, იურიდიული ფაკულტეტის მე-2 კურსის სტუდენტია. ისევ მღერის, მაგრამ მხოლოდ შინაურებისთვის. თამაშობს ფეხბურთსა და კრიკეტს, ფლობს ოთხ ენას - ჰინდის, ინგლისურს, რუსულსა და ქართულს. იტაცებს მოგზაურობა. ძალიან უყვარს საქართველო და ქართული კერძები.
ახალგაზრდებს ძალიან უყვართ კოლექტიურად კინოში, თეატრსა და სხვა გასართობ ადგილებში სიარული, მაგრამ ამას დღის განმავლობაში ახერხებენ, რადგან ღამით მშობლები არ აძლევენ ამის ნებას. თუმცა, არიან იმ კატეგორიის ახალგაზრდები (ვგულისხმობ მდდარ ოჯახებს), რომელთათვისაც ცხოვრება სწორედ ღამით იწყება.
ახალგაზრდობის უმრავლესობა გატაცებულია სპორტის სხვადასხვა სახეობით, განსაკუთრებით კრიკეტით, რომელიც მათ ინგლისელებმა შეასწავლეს. უყვართ ჭადრაკიც, რომლის წარმომშობი ქვეყანაც ინდოეთია...
არ შემიძლია არ აღვნიშნო ისიც, რომ ინდოელი ახალგაზრდები ძალზე აფასებენ თავიანთ ნაციონალურ ხელოვნებას. შემიძლია ვთქვა, რომ ახალგაზრდობის 60% სკოლის ასაკიდანვე სწავლობს ინდურ კლასიკურ და ხალხურ ცეკვებს, სხვადასხვა ინსტრუმენტზე დაკვრასა და სპექტაკლების დადგმას, რაც მათ ძალიან კარგად გამოსდით.
სამწუხაროდ, საქართველოში უსახსრობის გამო ბევრი ბავშვი ვერ ახერხებს თავისი ოცნებისა თუ სურვილის ასრულებას და ამა თუ იმ წრეზე სიარულს. ვისაც აქვს ფინანსური საშუალება, იმას ინტერესი ან დრო არ აქვს საამისოდ.
მოკლედ, ინდოეთში არა მხოლოდ ახალგაზრდებისთვის, საზოგადოდაც, ცხოვრება ჩქეფს და მეც, ჩემს ოჯახთან ერთად, ვცდილობ არ ჩამოვრჩე ამ აქტიურ დინებას.
ინდოელების ის არ მომწონს, რომ ზედმეტად დინჯები არიან და არასოდეს არაფერს ჩქარობენ. ვისურვებდი ასევე უფრო მეტ სისუფთავეს ქვეყანაში.
ინდოეთისგან განსხვავებით საქართველო ნაცრისფერია, ხალხი კი დაღვრემილი და ხშირად აგრესიულიც. მეუბნებიან, გაჭირვებამ მოიტანა ასეთი განწყობაო... არადა, თვითონ ქართველები აღიარებენ, რომ ინდოეთი გაჭირვებული ქვეყანაა. მაშინ ისინი რატომ არ არიან ნაღვლიანები და აგრესიულები. სიღარიბე ნამდვილად არის ამ უზარმაზარ ქვეყანაში, მაგრამ, მერწმუნეთ, მშიერი არავინ წვება და მით უფრო, კვდება. შესაძლოა, მთავრობა ყველას ვერ ეხმარება, მაგრამ არის დიდი ტაძრები და სამლოცველოები, სადაც უსასყიდლოდ, უანგაროდ ურიგებენ ხალხს საჭმელს.
ჩემთვის განსაკუთრებულია სინკხების ტაძრები. ერთ-ერთი ტაძარი, "ბანგლა საჰიბ გურუდვარა", დელიში მდებარეობს, იქ მაღალი ფენის ოჯახებიდან მიდიან, ხალხისთვის საჭმელს ამზადებენ და მთელი დღის მანძილზე ათასობით ადამიანს აპურებენ, ამას "ლანგარი" ჰქვია. შემდეგ მათ ჭურჭელსაც თავად დიდი სიამოვნებით რეცხავენ.
სხვაობა ისიც არის, რომ უყვართ და უვლიან თავიანთ ისტორიულ, ღირსშესანიშნავ ადგილებს, ამიტომ მნახველიც ბევრი ჰყავთ, ინდოელებიც და უცხოელებიც.
ინდოეთი საქართველოსთან შედარებით იაფი ქვეყანაა და თუ ნორმალური ანაზღაურება გაქვს, ბევრის უფლებასაც მისცემ თავს, მაგალითად, ივლი სილამაზის სალონში, ნათესავ-მეგობრებთან ერთად ხშირად მოახერხებ რესტორან-კაფეტერიებში შეკრებას, იმოგზაურებ. ინდოელი ოჯახები მოგზაურობისთვის ყოველთვის გამონახავენ ხოლმე დროსა და სახსრებს.
გვყავს საუკეთესო ექიმები ყველა დარგში, განსაკუთრებით ქირურგიაში. საავადმყოფოები აღჭურვილია უახლესი დანადგარებითა და საუკეთესო პრეპარატებით. შედეგიანად მკურნალობენ სიმსივნეს სხვადასხვა მეთოდის გამოყენებით და წარმატებით ხდება ორგანოების გადანერგვაც.
ინდოეთში პოპულარულია აიურვედასა და ტიბეტური მეთოდებით მკურნალობაც.
თოჯინების კეთება კი ორი წლის წინ დავიწყე, როცა რუსეთიდან ჩემი ნათლული ლენა ჩამოვიდა სტუმრად ინდოეთში და ნაქსოვი ანგელოზი მაჩუქა. თოჯინებს მე უსულო საგნებად არ ვთვლი, რადგან კეთებისას მათში ჩემს სულსაც ჩავაქსოვ ხოლმე.
2018 წლის დეკემბერში ჩემს პედაგოგ პრაშანტ კ. სარკარს ჰქონდა თავისი, მისი მეგობრებისა და სტუდენტების ნამუშევართა გამოფენა ქალაქ ჯაიპურში. მან ჩემი სამი ნახატი და ერთიც მოზაიკური ნამუშევარი წაიღო. ამ ექსპოზიციაზე მხოლოდ მე ვიყავი უცხოელი. დამთვალიერებელს ჩემი ნახატებიდან ყველაზე მეტად მოეწონა `გვირილები ლურჯ ლარნაკში~, რომელიც თბილისში რომ ჩამოვედი, ჩემს უფროს რძალს ვუსახსოვრე. დიდი მოწონება დაიმსახურა მოზაიკით შესრულებულმა ნამუშევარმაც - ამ ნახატისთვის 30 ფერის 18 720 ცალი ქვა გამოვიყენე. მნახველები ხელითაც კი ეხებოდნენ მას. ეს გამოფენა ჩემთვისაც ძალიან საინტერესო გამოდგა. გავიარე რამდენიმე მასტერკლასიც და კიდევ უფრო გავიღრმავე ცოდნა ამ მიმართულებით.
ინდოეთში კი, ჩემი ბუნებისა და თვისებების გამო, თითქოს ყველა თავს მევლება, ყველას სურს ჩემთან ურთიერთობა, მეგობრობა, მოგზაურობაც კი. ყოველთვის ყველგან ყურადღების ცენტრში ვარ - სამსახურში, ოჯახსა თუ მეგობრების წრეში.
თბილისში ყოფნისას დავდივარ ჩემს საყვარელ წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარში (ვარკეთილში), ჩემი მოძღვარია - დეკანოზი დიმიტრი (ლეკვეიშვილი).
უსაზღვროდ გამიხარდა, როცა გავიგე, რომ ინდოეთში ჩემს ახალ მოძღვარსაც დიმიტრი ერქვა. მართალია მამა დიმიტრი რუსია, მაგრამ ზეპირად იცის ბევრი ქართული საგალობელი და ლოცვა, ქართველი წმინდანების ისტორიებიც.
ამავე ტაძარში, ჩემი მეგობრის, ირინა ლიქოკელის შვილის, ქართველ-ინდოელი პატარა გოგონას, მელისა-ნინოს ნათლიაც გავხდი.
გარდა ამისა, მოგზაურობების დროსაც ყოველთვის ვცდილობ სხვადასხვა ინდური ტაძრის მონახულებას, ისინი განსაკუთრებით ბევრია გოასა და კერალის შტატში, სადაც არა მარტო ღვთისმშობლის სახელობის ტაძრები ვნახე, ასევე წმ. გიორგის სახელობის ეკლესიებიც. ამიტომ ვცდილობ, ხშირად ვიმოგზაურო და დღემდე მოუნახულებელი ეკლესიებიც მოვილოცო.
მინდა გიამბოთ სარდანას კათოლიკურ ეკლესიაზე, ის დელიდან სამი საათის სავალზეა. მის სასწაულმოქმედ ძალაზე ბევრი მსმენოდა, ისიც ვიცოდი, იქ მისულთ ყველა სურვილი უსრულდებათო. პირველად, ექვსი წლის წინ, იქ ჩემმა მართლმადიდებელმა ინდოელმა მეგობარმა, ჯივარგიზმა (გიორგიმ), წამიყვანა, ოჯახური ვითარების გამო მაშინ ყველაზე დიდი განსაცდელი მქონდა.
ჩემთვის ნამდვილად ძალზე საკვირველი და ამაღელვებელი იყო იმის გაგება, რომ ეს ეკლესია მუსულმან ქალს აუგია, რომელსაც ღვთისმშობელი გამოსცხადებია. ამის შემდეგ ქრისტიანობა მიუღია და ტაძარიც თავისი ხარჯით აუშენებია. პირველი ვიზიტის დროს სასწაულიც ჩემი თვალით ვიხილე. ეკლესიის დათვალიერების შემდეგ ეზოში გამოვედით და მივეახლეთ განსაკუთრებულ ადგილს, სადაც სანთლები უნდა დაგვენთო. იქ სანთელი არ ვიყიდე, რადგან საქართველოდან წამოღებული სანთლები მქონდა თან. გიორგიმ მირჩია - ხომ ხედავ, ქარია, ყველა სანთელი ჩამქრალია, აქ სანთლები არ დაინთება, შინ წაიღე და იქ აანთეო. მე ორი სანთელი მას მივაწოდე, ორიც მე დავანთე და შანდალზე დავამაგრე. აი, პირველ ნამდვილ სასწაულსაც მაშინ შევესწარი - იმ ქარიან ამინდში ჩვენი სანთლები არ ჩაქრა და ბოლომდე ენთო.
ბევრი ტურისტის, მეგობრისა თუ პაციენტისთვის მიამბია ამ ეკლესიის შესახებ და ყველას უჩნდება მისი მოლოცვისა თუ მონახულების სურვილი, ამიტომ, მეც თითქმის ყოველ თვე მიხდება სარდანაში ჩასვლა მათ მეგზურად.
ბოლო სასწაული კი, ჩემი ბოლო ვიზიტის დროს ვნახე, ჩემს მეგობარ ლენასა და მუსულმან ყაზახ მეგობარ ბახიტთან ერთად. შუა ეკლესიაში ბახიტმა მოულოდნელად რაღაც დაინახა და მას დასდევდა, მე და ლენა კი ვერაფერს ვამჩნევდით და გვეგონა, იგონებდა. ბოლოს ბახიტს მისი კამერა მივაწოდე და ვთხოვე, გადაეღო, რასაც ხედავდა, იქნებ ფოტოზე მაინც დავინახოთ-მეთქი. ბევრი აჩხაკუნა აპარატი და ბოლოს გვითხრა, გაქრაო. რა თქმა უნდა, ჩვენ ვერაფერი დავინახეთ და არც დავუჯერეთ.
ბოლოს კი ღვთისმშობლის იმ სასწაულმოქმედ ხატთან მივიყვანე, რომელიც იტალიიდან 140 წლის წინ ჩამოაბრძანეს და დღემდე ამ ტაძარშია. ხატთან რომ უფრო ახლოს მივსულიყავით, რკინის გისოსიანი კარი ჩვენმა ადგილობრივმა გიდმა გაგვიღო. მე ლოცვანი ამოვიღე და ლოცვას შევუდექი, ჩემი თანმხლებნიც თავისებურად ლოცულობდნენ. ლოცვის დასრულების შემდეგ სამახსოვრო ფოტოების გადაღება გადავწყვიტეთ და მომდევნო სასწაულსაც მაშინ შევესწარი: ღვთისმშობლის ხატის ზემოთ მაცხოვრისა და ღვთისმშობლის აჩრდილები გამოსახულიყო, რაც ჩემი ტელეფონის კამერამაც დააფიქსირა.
შინ რომ დავბრუნდით და ჩემი მეგობრის, ბახიტის აპარატში ფოტოებს ვათვალიერებდით, გაოცებულები დავრჩით: რაც მაშინ ეკლესიაში მე და ლენამ ვერ შევნიშნეთ, ფოტოზე საკმაოდ კარგად ჩანდა - ერთთავად თეთრი არსება, დიდი ფრთებითა და ხელში ბარძიმით! ეს არის ის ორი ცხადი სასწაული, რომლის შემსწრეც თავად გავხდი სარდანას ტაძარში.
მიუხედავად იმისა, რომ ომარის მამა მუსულმანია, მე კი მართლმადიდებელი, ჩვენს ოჯახში არავითარი პრობლემა არ იქმნება რელიგიურ ნიადაგზე, პირიქით, დიდი სიხარულითა და სიყვარულით აღვნიშნავთ ყველა ინდურ თუ სხვა რელიგიურ დღესასწაულებს.
მოგეხსენებათ, ინდოეთში მრავალი რელიგია და სექტაა, მაგრამ სკოლებში ბავშვებს მხოლოდ ინდუისტურ ლოცვებს ასწავლიან და არც ერთი აღმსარებლობის მშობელი ამ საკითხზე პრეტენზიას არ გამოთქვამს.
მადლობა ღმერთს, რომ არსებობს ინტერნეტკავშირი და თითქმის ყოველდღე ვსაბრობთ და ვნახულობთ ერთმანეთს ვიდეოთვალით. მე მართლაც განსაკუთრებულად მიყვარს დედა და ასეთი სიშორის მიუხედავად, ყველანაირად ვცდილობ, არ მოვაკლო მზრუნველობა, გავუძლიერო ფინანსური მდგომარეობა და რაც შეიძლება მეტი სიყვარული და სითბო მივცე, რაც მას ჟანგბადივით სჭირდება. სხვათა შორის, მოსკოვში სწავლის დროს, ძლიერმა მონატრებამ და სიყვარულმა რამდენიმე ლექსიც კი დამაწერინა დედაზე:
* * *
შენს სახეს რა დამავიწყებს,
შენს ლამაზ თვალებს, დედი!
შენი სუნთქვა და ალერსი
ჩემს სულთან ერთად მღერის.
* * *
სიცოცხლე მაჩუქე, ცხოვრება მანახე,
ღიმილი მასწავლე, სევდაც...
მხოლოდ შენა ხარ დაუვიწყარი,
ჩემო ძვირფასო დედა!
ვფიქრობ, მისაბაძია ისიც, რომ ინდოელები ძალიან დიდ პატივს სცემენ ნაციონალურ ჩაცმულობას, ისინი დღემდე იმოსებიან ტრადიციული სამოსით.
მომწონს ისიც, რომ ინდოეთში დიდი ყურადღება ეთმობა სპორტისა და კულტურის განვითარებას. ბავშვები სკოლებიდან დაჰყავთ მუზეუმებში და სხვადასხვა ღირსშესანიშნავი ადგილის მოსანახულებლად.
ხალხს საშუალება აქვს უფასოდ დაესწროს თეატრალურ წარმოდგენებს, კონცერტებსა და სხვა კულტურულ ღონისძიებებს. ინდოეთში ბილეთები არ იყიდება, შესვლა ყველგან თავისუფალია.
ძალიან ვაფასებ ასევე ინდოელთა თავმდაბლობას, მშობლებისა და უფროსებისადმი მათ პატივისცემას. ვისურვებდი, ქართველი ხალხისთვისაც ოდითგან ჩვეული ეს ძირძველი ფასეულობები აღდგეს და კვლავაც დამკვიდრდეს ჩვენს ქვეყანაში.
სოფიო ჯაფარიძე