"დედაჩემმა ვიღაც რუსი მოიყვანა, ჩემი სპონსორიაო... ერთი წლით სამუშაოდ უნდა წასვლა, მე კი მარტოს მტოვებს" - მშობლები

ონლაინრომანი: "ზურიკო"
ავტორი: სვეტა კვარაცხელია.
იხილეთ რომანის დასაწყისი


ჩემები მაშინვე დაფაცურდნენ. თეამ ცომის მოზელა დაიწყო.
- რად გინდა ცომი, თეა, პური ვიყიდოთ, არ სჯობია? - ვთხოვე ჩემს რძალს.
- რას ამბობ! სად არის პური! შენ თბილისში ხომ არ გგონია შენი თავი! აქ პურისთვის ხალხი ცენტრში დადის. შენ რომ იცოდე, არც ღირს ყიდვა. ერთი ბეწოა. ფქვილი უფრო იაფი ჯდება ჩვენთან. თუ გაქვს საშუალება, რა თქმა უნდა.
- და ვისაც არა აქვს საშუალება?
- ის მჭადს და ღომს აკეთებს. ბევრს დიდი ხანია, პურის გემოც კი დაავიწყდა.
- მერე, რაზე უნდა გამოაცხო, გაზი მაინც თუ გაქვთ?
- გაზი კი არა, ნავთი არ იშოვება. სალიარი გვისხია ლამპებში. დენზე ხომ საერთოდ არ ვლაპარაკობ. ხალხი თევზაობს და ნადირობს კიდეც.
- რაზე ნადირობენ, ნუ გადამრიე?!
- ერთმანეთზე. სახლი არ დატოვეს გაუქურდავი. რასაც მოიხელთებენ, ყველაფერი მიაქვთ. თეთრეული, სიმინდი, ქვაბებიც კი. ფეხი რომ დაგრჩეს უშნოდ გამოყოფილი, იმასაც აგწაპნიან.
უცებ გაოფლილი ზურიკო შემოვარდა.
- რა იყო, ბიჭო, რამ დაგაფეთა?
- აუჰ! იქ, ეზოში რამდენი ლიმონია, იცი? - აქოშინებული ძლივს სუნთქავს.
გამეცინა. უკან, ყანაში მანდარინია გაშენებული. ერთი 40 ძირი მაინც იქნება. ცოტა ლიმონის ძირებიცაა. აბა, ზურიკოს რა გამოეპარებოდა. ერთ წუთში მოირბინა მთელი კარ-მიდამო.
- ბევრი ასხია? - შევეკითხე ღიმილით.
- ქვეყნის. მაგი რომ ახლა თბილისში მომცა... უხ! რა ფულს გავაკეთებდი! - გაატკაცუნა თითები საღერღელაშლილმა.
- ლიმონი და მანდარინი ჯერ მწვანეა. ლიმონს კი არა, ხილს უყურე, შე ბოთე. ნახე, რამდენია. ამდენი ხილი გინახავს ოდესმე ხეზე? - შევაგულიანე.
ირაკლი უკვე ყურძნის ტალავერზე შემოსკუპულა და ოდესით იტკბარუნებს პირს.

* * *
ერთი საათიც არ იყო გასული, უკვე ნახევარმა სოფელმა იცოდა ჩემი ჩამოსვლის ამბავი. მეზობლები მორბოდნენ, მეხვეოდნენ დიდი ხნის უნახავს, როგორც დაკარგულ შვილს.
- შენ გაიხარე, შვილო, როგორც მე გამახარე შენი ჩამოსვლით, - თვალცრემლიანი ამბობს ჩემი დედინაცვალი, - საუკუნეა, არ მინახავხარ. ასე შეიძლება, გოგო? - საყვედურით ასავსავებს ხელებს.
- მომიყევით ერთი, რას ჭამთ, როგორ ცხოვრობთ. თუ მუშაობთ რომელიმე? - ყველაფერი მაინტერესებს.
- რა ვიცი, დედა, რას ვჭამთ. რასაც ღმერთი მოგვცემს. აგერ, ახლა ლიანას სიძემ დაფნის პაკეტების "ცეხი" გახსნა და იქ ვშოულობთ ორ კაპიკს. ერთი ოცი მეზობელი მაინც დაასაქმა მაგ გახარებულმა, - მოიწმინდა ლოყაზე ჩამოგორებული ცრემლი.
- მეც დამასაქმეთ ერთი, ტყუილად რომ ვზივარ, - გამოვიდე თავი მათი ფუსფუსის შემხედვარემ.
- შენ, თუ გინდა, შეშაზე წაგიყვან მერე. აგერ, ტყეში ავიდეთ. ნაჯახის მოქნევა ხომ არ დაგავიწყდა? - მეუბნება ჩემი ძმა.
- რას მაშინებ, თუ იცი. წამოვალ, აბა რას ვიზამ. შენზე ნაკლებად კი არ შემიძლია მუშაობა, - შევმართე წარბები.
შოთიკო გვერდიდან არ მცილდება. ამოუჩრია იღლიაში ირაკლის ნაჩუქარი სათამაშოები და დიდრონი თვალებით მომჩერებია. საკმარისია, სადმე თვალს მოვეფარო, მაშინვე ყვირილით იკლებს იქაურობას:
- ნატა მამიდა! ნატა მამიდა!
- რას გადაეკიდე, ბიჭო, ამ გოგოს. გადი, ირაკლისთან ითამაშე! - შემოუწყრა თეა.
- არა, ამასთან მინდა! - ჯიუტად აქნევს თავს პატარა და ჩემს ჩამოტანილ წითელ პულოვერს იზომებს, იქნებ ჩამაცვანო.
- ერთი სათამაშო ვერ გვიყიდია ბავშვისთვის. შენ რომ მაშინ ჩამოუტანე, ახლაც იმით თამაშობს. შეხედე, როგორ გაიხარა! ესაა ცხოვრება? - ხელი ჩაიქნია ჩემმა დედინაცვალმა.

* * *
შუადღემ მოატანა. სოფელში კვლავ სიწყნარეა. ერთადერთი ლიანა დეიდას სახლიდან ისმის ხმაური. იქ "ცეხი" მუშაობს. გადავედი მათთან. ერთი სული მაქვს, ყველა ვნახო. დაფნის მტვერში ამოგანგლული ქალები სიხარულით მეგებებიან. ზოგიერთს ვერც ვცნობ. ალბათ, ახალი რძლებია, ან უკვე წამოჩიტული გოგონები. კაცს იშვიათად თუ ნახავ სოფელში. მამაკაცების უმრავლესობა რუსეთშია გადახვეწილი ფულის საშოვნელად, ქალები კი თბილისში დადიან სავაჭროდ, ან - თურქეთში. ყველაფერი შეცვლილია. სოფელი ტყესავით არის გამეჩხერებული.
დავუყევი სოფლის გზას. მინდა, ყველას შევუარო, მოვიკითხო. ვიცი, გაუხარდებათ. აგერ, ნათელას ეზოც გამოჩნდა. "ბიცოლამ" (ასე შეარქვეს მას ჯერ კიდევ მაშინ, როცა ახალგაზრდა იყო და ეს სახელი დღემდე შემორჩა) ჩემს დანახვაზე ეზოს დაგვა მიატოვა და ჭიშკრისკენ გამოქანდა.
- ამას ვის ხედავს ჩემი თვალები, ჩემი ხუთოსანი გოგო (იგი მასწავლებელია) შენ შემოგევლე, შვილო! - გადამეხვია, თან ბოდიში მომიხადა, სახლი ისეთი არეული მაქვს, ვერ შეგიპატიჟებ. ხომ იცი მარტოხელა ქალის ამბავი, ვერაფერს ვასწრებო. ახლა ვიღაც ლტოლვილები შეუკედლებია და ისინი ეხმარებიან ყანის დამუშავებაში. ისე დააწკრიალეს ეზო-კარი, მეზობლის კაცებმა ნათელას "აღორძინება" შეარქვეს თურმე.
ბიჭები გვერდით მომყვებიან. შოთიკოც თან მოგვდევს. აგერ, ლამარას სახლიც. ლამარა ჩემი კლასელის დედაა. კიბეზე ჩამომჯდარა. ხელი დავუქნიე. ვერ მიცნო, მაგრამ მიხვდა, სოფელში "უცხო ხილი" რომ ვიყავი და ისიც ჭიშკრისკენ გამოიქცა.
- რომელი ხარ შენ! - ხელი მოიჩრდილა.
- ნატა ვარ.
- რომელი ნატა, გოგო?
- მეუნარგიების.
ხელი შემოირტყა სახეზე, ჩამეხუტა და აქვითინდა. უცებ სახლიდან ახალგაზრდა გოგო გამოვიდა.
- ეს ჩემი რძალია, ინგა.
- რას ამბობ! რა კარგი გოგოა! - გადავკოცნე.
ლამარამ შინ შემიპატიჟა. უარი ვითხარი. ახლა ინგა გადამეკიდა, პირველად ხარ ჩვენთან და გინდა თუ არა, შემოდიო, არ მომასვენა. ლამარა უკვე ხმას არ იღებს. ერთხელ მითხრა და მორჩა. მივუხვდი ჩემს ტკბილ მეზობლებს. არა აქვთ საშუალება, სანატრელ სტუმარს თუნდაც მცირედით გაუმასპინძლდნენ და იმიტომაც გამორბიან ჭიშკრისკენ. როგორი დაჩიავებულია ხალხი, დაპატარავებული უსახსრობისგან. რა თქმა უნდა, მდიდარი ოჯახებიც არიან სოფელში, მაგრამ ძალიან ცოტა. ისინიც ბევრჯერ გაქურდეს, განსაკუთრებით, "მხედრიონის" შემოსევის დროს. მაშინ ზოგი მოკლეს, ზოგი დააუთოვეს და ზოგიც... ვინ იცის...

* * *
"ჩამოვლა" დავამთავრე. ამასობაში სადილობის დრომაც მოატანა. უკან ვარ გასული, ეზოში, ნარგავებს ვათვალიერებ. უცებ შოთიკო გამოიქცა.
- მამიდა, მამიდა, ხორცი არ გინდა? დედამ ხორცი დაკლა. - ბავშვს თვალები გაბრწყინებია. როგორც ჩანს, მისთვის დიდი დელიკატესია "ხორცი". გული ჩამწყდა.
თეამ თვალის დახამხამებაში გაშალა მაგიდა. სუფრა ერთობ ღარიბულია. შემწვარი წიწილა, ტყემლის საწებელა, ცხელი ღომი, ოდესის ფელამუში და ხილის არაყი - ეს არის და ეს. არადა, ერთ დროს როგორ ცხოვრობდა ჩვენი ოჯახი...
- რად გინდოდა, რატომ დაკალი ეს ქათამი, - ვსაყვედურობ ჩემს დედინაცვალს.
- რას ამბობ, შვილო, ათასში ერთხელ ჩამოდიხარ და ერთი სკლინტიანი წიწილაც არ დავკლა? ასე უნდა გხვდებოდე მე შენ? უღონობას რა ვუთხარი, შვილო, მაგრამ რა ვქნათ. ჭყინტი ლობიო უკვე მოილია. ძროხაც აღარ იწველება ჯერ. რაც არის, ეს არის. ახლა ამას დამჯერდით როგორმე, - მწუხარედ გადააქნია თავი.
ამ დროს ძახილი მოისმა. ეს ლიანა დეიდაა. ხელში ერთი თავი ხმელი სულგუნი უჭირავს. კერძი შემოემატა სუფრას. მამაჩემმა დაიწყო სადღეგრძელოები. ბლომად არაყი დავლიე. კარგ ხასიათზე დავდექი. მეც მომეძალა სადღეგრძელოები. ჩემი ძმაც ამყვა, ჯემალი. ვუჭახუნეთ და ვუჭახუნეთ ჭიქები ერთმანეთს. მერე ბავშვებიც ვამღერეთ.
- ნატა, გახსოვს პარას ინდაური რომ მიახრჩვე? - სიცილით იხსენებს ლიანა დეიდა.
რა დამავიწყებს. მაშინ ძალიან პატარა ვიყავი. ვითომ ჩემს ძმას ქორწილს ვუხდიდი, შევდენეთ გოგო-ბიჭებმა მეზობლის ინდაური ყანაში, მერე წავუჭირე მავთული კისერში და მოვგუდე. პარამ რომ ეს ამბავი გაიგო, ისეთი წიოკობა ატყდა, მთელი სოფელი შეიყარა. ბებიაჩემს ჩემი "გმირობა" ერთი ინდაურის ფასად დაუჯდა, მაგრამ მაშინ იმდენი გვქონდა...
- ეს ჩვენი მთავრობა რომ სულ სამეგრელოს მოსალოდნელ დესტაბილიზაციას გაიძახის, მართალია? - ვეკითხები მამაჩემს.
- ვაი, ისე დაევსოთ მაგათ თვალები, როგორც ჩვენ დაგვავსეს, - ქოთქოთებს ჩემი დედინაცვალი, - ვის სცალია, შვილო, არეულობისა და ქუჩაში გამოსვლისათვის. ხალხმა ლუკმა-პური როგორ იშოვოს, იმაზე ფიქრობს. ვისა აქვს ახლა მაიმუნობის თავი?! მაგათ მარტო ეგ თავისი დესტაბილიზაცია ადარდებთ, თორემ ჩვენ შიმშილითაც რომ ამოვწყდეთ, ჩუმად თუ ვიქნებით, მგონი, პირიქით, გაუხარდებათ!

* * *
მზე რომ გადაიხარა, ბავშვებიანად ტყეში წავედით შეშის მოსატანად. ბავშვობის შემდეგ არ ვყოფილვარ აქეთკენ. სულ დაბურულა აქაურობა. ღრმად შევედით ტვერში. უცებ ირაკლი აწიკვინდა. თურმე, ეკალ-ბარდებში გახლართვია ტანსაცმელი. ძლივს გამოვაძვრინე. ზურიკო უარეს დღეში ჩავარდა. ცალი ფეხსაცმელი კინაღამ ტლაპოში დატოვა. რა გარეცხავს ახლა ამას!
უზარმაზარი ხეებია ირგვლივ. ძირითადად რცხილა და თხმელა. ესეც იმიტომ ვიცი, რომ მათი მეგრული დასახელება ("ცხიმური" და "თხომური") ძალიან ჰგავს ქართულს. სულ დიდტანიანი ხეებია, გაშლილ მკლავებს ვერ შემოაწვდენ. მზის სხივი ოდნავ თუ ატანს მათ კენწეროებში. აქ ხეებს არ ჩეხავენ. ეცოდებათ. არჩევენ, რომელიც უკვე ხმელია, იმ ტოტებს ჩამოსხეპავენ ხოლმე. კარგა ბლომად შეშა მოვაგროვეთ და სასიამოვნოდ მოთენთილები დავბრუნდით შინ. ბავშვებმა გზის პირას აქა-იქ შემორჩენილი მაყვალიც დაკრიფეს. მე ომბალო მოვაგროვე. გავახმობ და მერე ტყემლის საწებელს ამით შევკაზმავ.

* * *
დაღამდა. ცაზე ვარსკვლავები აკიაფდა. აქა-იქ ლამპის შუქმა გამოიბჟუტა.
- კი მაგრამ, შუქი სულ არ მოდის? - გაოცებულმა ვიკითხე.
- კი, მოვა 12 საათზე და ასე, სამზე წავა, ან სულ არ მოვა. არც ტელევიზორია ჩვენთვის და არც გაზეთი.
მამაჩემს თვალები დაეთხარა ჩემი მიტანილი გაზეთების კითხვით. აბა, ლამპის შუქზე რა უნდა გაარჩიო კაცმა!..
ჩვენი წასვლის დროც მოახლოვდა. ავიყარენით. მე მგონი, მთელი სოფელი მაცილებს. ზოგმა საგზლად ყურძენი მომიტანა, ზოგმა - კარალიოკი, ჩემმა დედინაცვალმა ჩანთა მურაბებითა და დაკონსერვებული აჯაფსანდალის ქილებით ამივსო.
- ეს სად ვათრიო, ადამიანო, არ გეცოდები?
- აგერ, ლომივით ბიჭები მოგდევს გვერდზე, შე ქალო, რამ შეგაშინა. იმათ ათრიონ, - ღიმილით გადახედა ზურიკოსა და ირაკლის.
ფელამუშიც კი ჩამიდეს. თეამ სახელდახელოდ ერთი დიდი ხაჭაპური გამოაცხო, ბავშვებს მოშივდებათ გზაშიო. ჩემს ძმას არაყი არ დავიწყებია. ჩემი გამოხდილია, თბილისელებს დაალევინეო, - მითხრა.
ერთი ათი კაცი მაინც გამოგვყვა სადგურამდე. ირგვლივ კვლავ სიბნელეა. ქუჩაში სულიერი არ ჭაჭანებს. არც ერთი მანქანა. სრული უმოძრაობაა...
როგორც იქნა, ჩამოდგა ზუგდიდი-თბილისი. მატარებლის სიგნალმა გააყრუა იქაურობა. ძლივს ავდგი ფეხი ვაგონის კიბეზე. მატარებლის დაძვრამდე ფეხი არავის მოუცვლია. თავი მაქვს ფანჯარაში გაყოფილი და ვემშვიდობები ახლობლებს. შემხვედრმა სატვირთომ გრუხუნით ჩაირახრახა. ჩვენც დავიძარით. ხელს ვუქნევთ ყველას, მოვდივართ თბილისში და მურაბებთან, ფელამუშთან და კარალიოკთან ერთად, თან მოგვყვება ჩემიანებისა და მეზობლების ლოცვა-კურთხევა, ცრემლიანი თვალები და ნაღვლიანი მზერა.

* * *
ვინ არის შენი მტერი და შენი ენაო, სწორედ ჩემზეა ნათქვამი. ზურიკოს და ირაკლის შევპირდი, მცხეთობაზე წაგიყვანთ-მეთქი. რა მალაპარაკებდა. ახია ჩემზე. შაბათს ისეთი უამინდო დღე გათენდა, თქვენი მოწონებული. ჯერ იყო და, პარასკევს ღამით ქვეყანა დაიქცა, ისე იწვიმა. შაბათს კი, აბა, რაღას გამოიდარებდა. დილიდანვე ეტყობოდა, რა უჟმური ამინდიც იქნებოდა, მაგრამ სხვა გზა არ იყო - სიტყვა ნათქვამი მქონდა. სპორტულად გამოვიპრანჭეთ და წავედით. თავიდანვე გავაფრთხილე ორივე: არ დამიწყოთ ახლა იქ - ეს მიყიდე, ის მიყიდე. ფული ძალიან ცოტა მაქვს-მეთქი. მორჩილად დამთანმხდნენ.
- ზურიკო, დედაშენი გამოჩნდა? - შევეკითხე გზაში.
უარის ნიშნად თავი გადააქნია.
- შენი აზრით, სად შეიძლება იყოს?
- აბა, რა ვიცი. ამდენი ხნით არასდროს დაკარგულა, - აიჩეჩა მხრები.
- ხშირად იკარგება ხოლმე?
- ეხერხება ეგეთი რაღაცები. ხან ორი დღით, ხან - სამი. ახლა კი ორ კვირაზე მეტი გავიდა.
- იქნებ გაგვეკითხა სადმე?
- აბა, მე რა ვიცი, სად გავიკითხო. მაგის ამხანაგებს ისე თუ ვიცნობ, სახეზე, თორემ არც ვიცი, სად ცხოვრობენ. გუშინ მეზობელმა კაცმა გამაშაყირა, დედაშენი ალბათ, თურქეთში დატასაობსო. უხ! დიდი რომ ვყოფილიყავი, ვცემდი.
- ვერ მოადე ერთი გემრიელად? - ჩაერთო ლაპარაკში ირაკლი.
- როგორ დამერტყა. ის ჩემზე დიდია, მომერეოდა.
- აბა, ბიჭო, შენზე პატარას ხომ არ უნდა დაარტყა! მე რომ ვყოფილიყავი, კოკიუნაკს ჩავუტარებდი.
- ეგ რაღაა? - დაინტერესდა ზურიკო.
(გამეცინა. ირაკლი აიკიდოზე დადის და ერთ-ერთი ილეთის სახელი მოიშველია).
- რა არის და ესაა, - ჩაავლო უცებ მკლავში ხელი, თითები გადაუგრიხა და მიწაზე გაშხლართა.
- ირაკლი! არა გრცხვენია, დედა? - შევშფოთდი.
ის კი გახარებულია, ასე ადვილად რომ გამოუვიდა "კოკიუნაკი".
ზურიკოს, როგორც ვატყობ, სულაც არ სწყენია.
- ვა! როგორ გააკეთე? მოდი, რა კიდევ ერთხელ ჩამიტარე და მეც ვისწავლი, - შეეხვეწა.
არ დავანებე. ვის გაუგია შუა ქუჩაში ჭიდაობა!

* * *
მცხეთაში ზღვა ხალხი ირევა. მცხეთობაა დღეს. როგორც ჩანს, ესენიც ჩემსავით არიან გადარეულები. საკმაოდ ცივა. სვეტიცხოვლამდე კარგა მანძილის გავლამ მოგვიწია ფეხით. მე თითქმის დავიღალე. მგონი, ირაკლის შესცივდა კიდეც.
- ეხ! არ უნდა წამოვსულიყავით. ცივა, - ჩაილაპარაკა ირაკლიმ. გადავხედე. ტუჩები გალურჯებია. მიკვირს, ასეთი ჭკვიანური აზრი როგორ გაჭაჭანდა მის თავში.
- ცოტა ჩქარა ვიაროთ და გავხურდებით, - შემოგვთავაზა ზურიკომ. ფეხს კი ავუჩქარეთ, მაგრამ ისეთი ტალახია, ყველაფრის ხალისი გეკარგება ადამიანს.
ტაძარში შესვლა ზღაპარია. ცხვირს ვერ შეყოფ შიგნით. გადავწყვიტეთ, სანთლები როგორმე ეზოში მაინც აგვენთო, ეკლესიის კედლებთან და ახლომახლო გარემოს დათვალიერებით დავკმაყოფილებულიყავით.
ორივეს მჭიდროდ ჩავკიდე ხელი. ვიფიქრე, ამ ჯგლეთაში ბავშვები არსად დამეკარგოს-მეთქი. ზურიკოსი არ მეშინია, ისეთი კვაჭია, გაიგნებს გზას, მაგრამ ირაკლი? ნამდვილი სისიბაბოა, ტირილით გასკდება, რომ ვერ მიპოვოს. ირგვლივ უამრავი ნუგბარი გამოუტანიათ. რამდენსაც გინდა, იმდენ ბუტერბროდს, ხაჭაპურს, ფუნთუშას და ათას მამაძაღლობას იყიდი. რა თქმა უნდა, თუ ფული გაქვს.
- დედა, მშიერი კუჭით ხომ არ შეიძლება ეკლესიაში შესვლა? - ეშმაკურად მეკითხება ირაკლი.
შეკითხვა უპასუხოდ დავტოვე.
- შეხედე, დე, იმ მსუქანას, როგორ ჭამს?! - არ ცხრება და ხელით მანიშნებს ერთ ფაშფაშა ქალზე, რომელიც გულიანად ილუკმება.
- ეს ქალი, ეტყობა, ბულკების ყლაპვაში მსოფლიო ჩემპიონია, - ხითხითებს ზურიკო. - ორი მოკბეჩით შეჭამა იმხელა ბულკი.
- რაღაცა ვერ ვერთობით, - გამოვხატე უკმაყოფილება.
- აბა, მშიერი ადამიანი როგორღა უნდა გაერთოს, - აიჩეჩა ირაკლიმ მხრები და ალმაცერად გადმომხედა.
გამეღიმა. ავდექი და თითო ხაჭაპური და ფორთოხლის წვენი ვუყიდე ორივეს.
გადავწყვიტე, სანთლების რიგში ჩავმდგარიყავი. ბიჭები ერთ განმარტოებულ ადგილას დავაყენე და გავაფრთხილე, ჩემს მოსვლამდე ფეხი არ მოიცვალოთ-მეთქი. ცოტა შემაგვიანდა. ერთი ოცი წუთი მაინც. უკან რომ მოვბრუნდი, პირკატა მეცა. არც ერთი ადგილზე არ დამხვდა. სად გინდა ახლა ეძებო ამდენ ხალხში შენი ზურიკო და ირაკლი. ვერ გადამირჩებიან ეს მატრაბაზები! ვბრაზობ.
აქეთ ვეცი, იქეთ ვეცი, მაგრამ, შენც არ მომიკვდე - არც ერთი ჩანს და არც მეორე. დაძახებას აზრი არა აქვს. ამდენ ხალხში რას გააგებინებ. კარგა ხანს ვიბორიალე. უკვე შიშმა შემიპყრო. ავფორიაქდი. იქნებ პოლიციას მივმართო? ამ ფიქრებში ვარ, რომ უცებ, როგორც ზღაპრებში ხდება ხოლმე, სიმღერის ხმა შემომესმა. რაღაც მეცნაურა. უკან მოვიხედე - ერთ ადგილას ხალხი წრედ შეკრულა. გულმა რეჩხი მიყო. ახლოს მივედი.
- რა კარგი ბიჭები არიან, რავა გვანან ერთმანეთს. თქვენ შემოგევლეთ, - მესმის ვიღაც ხანში შესული ქალის ხმა.
- ცოდო არ არიან ახლა აი ბაღნები? შევარდნაძე მოუკვდა მის დედას! უნდა გამეიყვანო ახლა იმ ეკლესიიდან და აყურებიო ამათ საცოდაობას! - არ ცხრება გულჩვილი ქალი.
- მარტო შევარდნაძე რა შუაშია, ქალბატონო. მთავრობაა დამნაშავე, - აუბა მხარი ერთმა ულვაშიანმა კაცმა.
წინ წავიწიე. "ფიცხელ ომში რომ მღეროდა მაჩაბელი-ი-ი!" - ვუახლოვდები ნაცნობ ხმებს. გული გამალებით მიცემს. ნელ-ნელა გავწი-გამოვწიე სანახაობის მოყვარენი და, როგორც იქნა, წინ მოვექეცი. მოვექეცი და... რას ვხედავ!.. კუზიანს სამარის მეტი ვერაფერი გაასწორებსო, ზურიკოზეა ნათქვამი. დგანან ორივენი გზის პირას, ზურიკოს მოუხდია ქუდი, დაუდიათ შუაში, ფეხებთან და ყელმოღერებულები მღერიან ერთ ხმაში. ირაკლის ბედნიერებისაგან სახე გაბრწყინებია. "დაუკარი-ი-ით, რომ ძველ ხანჯალს..." დაიწყო ისევ პირველი კუპლეტი "დუეტმა". სირცხვილით ადგილიდან ვერ ვიძვრი. როგორ მინდა, ორივე შუაზე გავხიო, მაგრამ... ახლა რომ ვთქვა ამ ხალხთან, ჩემი შვილები არიან-მეთქი, კიდევაც გაგიჟდებიან. ჩამქოლავენ ალბათ. ეს სულ ზურიკოს ოინებია. იმისგან არ მიკვირს, მაგრამ ეს ჩემი დოყლაპია რამ გადარია? არადა, უყრიან და უყრიან კეპში ხურდებს, არავინ იშურებს... ზოგმა ქაღალდის ფულიც კი გაიმეტა. ეს ყველაფერი კი ჩემ თვალწინ ხდება, ისიც ამისთანა ზეიმის დროს.
ბოლოს ვეღარ მოვითმინე. როგორც კი დაამთავრეს სიმღერა, გაცოფებული ვეცი ორივეს:
- მოკლედ, დროს უქმად არ კარგავთ, არა? - დავუცაცხანე.
გარშემომყოფებმა იფიქრეს, ეს ალბათ, "კომკავშირული" დავალებით არის მოსული, სიტუაციებს აკონტროლებსო და აქეთ-იქიდან შემომიტიეს:
- დაანებე, ქალო, თავი მაგ ბავშვებს. მიუშვი, იმღერონ, ცოდონი არიან, - ზოგმა დამისტვინა კიდეც.
უკან გამოვიძურწე, თან ვანიშნე ორივეს, ახლავე გამომყევით-მეთქი. მათაც დასტაცეს ქუდს ხელი და სირბილით ამედევნენ. რაც შეიძლება ჩქარა მივდივარ, როგორმე გავერიდო აქაურობას. მეშინია, ნაცნობმა არავინ შემამჩნიოს. კარგა მანძილი უხმოდ გავიარეთ. ირაკლი შეშინებული ჩანს. იცის, რომ მოხვდება. ზურიკო კი უდარდელად იღიმება. ხალხი მაინც ბლომად ირევა. მისდა უნებურად გვეჯახებიან. ისე ვერ გაივლი. აბა, ახლა კი მოგეცა ლხენა! განრისხებული მოვუტრიალდი ორივეს:
- რას ნიშნავს ეს ყველაფერი? იქნებ ამიხსნათ რომელიმემ, რაში დაგჭირდათ ეს მასკარადი? ირაკლი, არ გრცხვენია, შვილო? იმისთვის ვიკლავ თავს, რომ მათხოვრად იქცე? გამეცი პასუხი, ნუ დამუნჯდი! - ცოფებს ვყრი.
- კარგი რა, ნატა. ჩემი ბრალია. აპატიე, - შემეხვეწა ზურიკო.
- შენ რა გგონია, შე... (თავი დროზე შევიკავე). შენ კი გეპატიება, რაც გააკეთე? თუ მართლა უპატრონო გგონია შენი თავი და ყველაფრის უფლება გაქვს? - ახლა ზურიკოს დავესხი თავს.
- აქ ისეთი კარგი და კეთილი ხალხი ყოფილა, უფრო ბევრი ფულის მოგროვებაც შეიძლებოდა, შენ რომ არ მოსულიყავი, - არ დაიხია უკან ზურიკომ, - შეხედე, რამდენი გვაქვს. ახლა ყველაფრის ყიდვა შეგვიძლია. მერე რა მოხდა. ნუ ბრაზობ, რა, გემუდარები. გვაპატიე, გთხოვ, ჩემი ხათრით, - ზურიკომ ფული ჯიბეში გააქანა, ყელი გამომიწია და ცალ მუხლზე ჩაიჩოქა ღიმილით. ის იყო, პირი დავაღე რაღაცის სათქმელად, რომ უცებ ზურიკო ადგილიდან მოწყდა და შურდულივით გავარდა. ვიფიქრე, ჩემგან გარბის-მეთქი, მაგრამ უკან რომ მივიხედე, შევაჩნიე, ვიღაც მოზრდილ ბიჭს მისდევდა. ირაკლიც გაეკიდა. იმ ბიჭს ჯერ ზურიკო შეახტა ზურგზე, მერე ირაკლი და მიწაზე გააგორეს უცნობი. ატყდა ერთი ბღლარძუნი. კივილი მოვრთე. ვერ მივხვდი, რა ხდებოდა. ბიჭმა, როგორც იქნა, გაითავისუფლა თავი და სირბილით შეერია ხალხის ტალღას. თავით ფეხებამდე ტალახში ამოსვრილი ჩემი რაინდები კი ნელ-ნელა წამოდგნენ, ძლივს ითქვამდნენ სულს... ხურდები ამოეყარათ ჯიბიდან, მიწაზე იყო მოპნეული. შემეცოდა ბავშვები. დავიწყე ხურდების აკრეფა და თან შეკითხვები დავაყარე. უცებ ზურიკოს ხელებში ჩემი საფულე დავლანდე. ახლა კი მივხვდი, რაშიც იყო საქმე. ჩანთა მოვიძიე უმალ. ადგილზე იყო, მაგრამ "ხელმარჯვე ოსტატს" მართლაც რომ ოსტატურად გაუხსნია ელვა-შესაკრავი და დიდი მზრუნველობით მიუთვისებია ჩემი საფულე.
- კი მაგრამ, საიდან მიხვდი, საფულეს რომ მაცლიდა? - დავინტერესდი.
- ვიცანი შენი საფულე. თან ის ბიჭიც ვიცი, 26 ნომერზე მუშაობს. ლტოლვილია, "ყორანას" ეძახიან, - დიდი კაცივით მპასუხობს.
- შენ სადღა გარბოდი? - ახლა ირაკლის მივუბრუნდი.
- მეც დავინახე, როგორ გაგიხსნა ჩანთა.
- მერე, მაშინვე ვერ თქვი?
- რა ვიცი, ჯერ შემეშინდა. მერე ზურიკო რომ გაიქცა, მეც გავთამამდი, - დარცხვენილმა გაოფლილ თმაზე გადაისვა ხელი.
- აჰა! ახლა ხომ გამოვასწორეთ დანაშაული. ახლა ხომ გვაპატიებ? - გამარჯვებული ღიმილით ამომხედა თვალმოჭუტულმა ზურიკომ.
- ჩემი ხელით გაგაგზავნი ბავშვთა სახლში! - ყასიდად დავემუქრე, - აბა, აწი მიყურე მე შენ!
- კარგი, რა? რას ერჩი იმ ბავშვთა სახლის ქალებს, დაგიშავეს რამე? ჩემი იქ გაგზავნა ნამდვილი უსამართლობა და უგულობა იქნება. ერთ კვირაში საგიჟეთში გააგზავნიან სუყველას, ისეთ რამეებს გავაკეთებ! - იცინის ზურიკო. - არ სჯობია, ჩვენი ფულები დავთვალოთ? - ამ სიტყვებით ჩაიყო ჯიბეში ხელი და ხურდები ააჩხრიალა. ირაკლი ბედნიერი სახით სიცილით იცინის. გამოცოცხლდა.
- არ გადამრიოთ ახლა და აქ ფულის დათვლა არ დაიწყოთ! - შემოვწყერი ორივეს, - ახლავე წავედით შინ.
- ასე მშივრები? სახლამდე ვერ მივაღწევთ, - აწუწუნდა ირაკლი.
როგორც იქნა, დავსხედით ავტობუსში. ბავშვები გამალებით შეუდგნენ ფულის დათვლას. "ნამღერმა ქონებამ" თითქმის 16 ლარი შეადგინა. ვაი, სირცხვილო!

* * *
- ახალი ამბავი მაქვს შენთვის. ორი. რომლით დავიწყო, კარგით თუ ცუდით? - ღიმილით შემეკითხა ზურიკო.
- ცუდით, - მოკლედ მოვუჭერი. ცუდ გუნებაზე ვარ. ამინდიც ჩემსავით უხასიათოდაა.
- დედაჩემი გამოჩნდა, - აქ ცოტა შეყოყმანდა და ხელები მოისრისა.
- მერე, ეგ ცუდი ამბავია, შე შტერო?! - გამიკვირდა.
- ჯერ მოიცა, არ დამიმთავრებია. ჰოდა, მოათრია ვინცხა რიჟა რუსი. სუფთა ვანია. ეს ვიღაა-მეთქი, ვკითხე. ესაო, ჩემი სპონსორიაო. ახლა ვიზას მიკეთებს და მერე გერმანიაში წავალ სამუშაოდო. ცოტა ფულს დავაგროვებ და ერთ წელიწადში შენც თან წაგიყვანო, ასე მითხრა, - დაამთავრა ზურიკომ.
- ახლა სად არის დედაშენი?
- რა ვიცი, დიდხანს არ დარჩენილა. ეგრევე წავიდა. ჭკუით იყავიო. კიდევ შემოგივლიო. შენთან მოკითხვა დამაბარა. გაგიხარდა, არა? - სიცილი დაიწყო.
- ნუ მაიმუნობ. მართლა რომ წავიდეს, მარტო რა უნდა ქნა? - მე უკვე ფიქრებში წავედი.
- არ დავრჩები მარტო!
შევხედე. ალბათ ჩემი იმედი აქვს. არ ჩავეძიე. დე, ასე იყოს. ბოლოს და ბოლოს, წამოვიდეს ჩვენთან. სადაც ერთი, იქ - მეორე. მამამისის გამოსვლამდე რაღაცა იქნება.
- იცი, რატომ არ დავრჩები მარტო? - გამომცდელად შემეკითხა.
- რატომ? - კითხვას კითხვა დავუხვედრე.
- აი, სწორედ ამას ეხება მეორე ამბავი. ანუ, კარგი ამბავი.
- ხო-ო! ეგ სულ გადამავიწყდა. აბა, ერთი ჩამოკაკლე, რა ამბავია! - ყურები ვცქვიტე.
- ჩვენ ერთი ნათესავი გვყავს აქ, თბილისში. მამაჩემს ბებიად ეკუთვნის.
- როგორ, ეკუთვნის?
- აი, როგორ გითხრა, - მოჭუტა ცალი თვალი, - მამაჩემის ბაბუის დაა, აქეთაა გამოთხოვილი. ქმარი მოუკვდა. შვილი კიდე არ ჰყავს. მაშინ არ ვიცნობდი, ახლა კი...
- მერე, მერე? - საუბარმა რაღაც საინტერესო მიმართულება მიიღო.
- მერე და, ამ ქალმა ჯერ კიდევ შარშან უთხრა დედას, ჩემთან გადმოდით, მაინც მარტო ვცხოვრობ, მეც მომიარეთ და თუ ჭკვიანად იქნებით, ბინას ამ ბიჭს დავუტოვებო. ჩემზე უთხრა. მეტი მაინც არავინ მყავს ქვეყანაზე, რაღა სახელმწიფოს ვაჩუქოო. დედაჩემმა კი ფეხები გააჭიჭინა, ახლავე ჩამწერე და მოგივლი, თუ არადა, არ მინდაო. შენ რომ ხვალე მოკვდე, მერე ამ ბინას ვინ მომაშავებსო. ისიც გაბრაზდა, უმადური ყოფილხარო და სახლიდან გამოაგდო შენი ნანა!
- აბა, რას იზამდა! - ვერ დავმალე აღშფოთება.
- მაიცა. ჯერ სადა ხარ! - გაშლილი ხელი ისე აიფარა წინ, თითქოს მართლა მაჩერებდა, - მერე დედაჩემმა ერთი-ორჯერ გამგზავნა, დაენახვე, იქნებ შეუყვარდე და ბინა დავითრიოთო. მე კიდე, ხო იცი ჩემი ამბავი, ეგ შენი ბინა სულ ფეხებზე მეკიდა, მაგრამ ისეთი საწყალი ქალი იყო, მეცოდებოდა. ნამცხვარი და შოკოლადი მიმქონდა ხოლმე. ერთი ბეწოა, გაწრიპული, ძლივს დაფახფახებს.
- რა ჰქვია იმ ბებოს?
- რა ჰქვია და... მოიცა... ხო, გამახსენდა. ლუბა ჰქვია. ადრე თურმე პურს ყიდდა მეტროსთან. ახლა რევმატიზმმა შეაწუხა და ასე თქვა, ფეხზე დიდხანს ვერ ვდგებიო.
- სად ცხოვრობს?
- აქვე, ახლოს. რა ჰქვია იმ უბანს, არ ვიცი. ნინოშვილის ქუჩაზე.
- ჰო, რა მნიშვნელობა აქვს. მერე, მერე, გააგრძელე.
- ხოდა, შენ ხარ ჩემი ბატონი, გუშინწინ ლუბა ბებია ისევ მოვიდა. ჰმ, უნდა გაცინო ახლა. ეს შენ გიყიდე საჩუქრად, 10 ლარი მივეციო. რაღაც გაზეთში გახვეული გამომიწოდა. გავხსენი. რაცხა ძველი მოქსოვილი პულავერი იყო, ეტყობოდა, ნახმარი რომ იყო. დიდის ამბით დაუუთოვებია, დაუკეცია და მომიტანა. მეც ვითომ ვერ მივხვდი. მადლობა-მეთქი (წელში მოიხარა და ხელი მკერდზე დაიდო დიდი მოწიწებით), ვუთხარი.
- რა ქნას ბიჭო, ცოდოა! - შევიწყალე ლუბა ბებია.
- არაფერი, კაცო. ვინ რას ამბობს. მეც ახლა სულ ნაირნაირები მაცვია, თუ რა. გამომადგება. თბილია და ზამთარში ჩავიცვამ.
- გუშინ რაო, რა მინდაო, ჩემთან წამოდიო?
- ჰო, ჩემთან იცხოვრეო. მე შენი არაფერი მინდა, ოღონდ მარტო არ დამტოვოო. ეშინია თურმე, ღამე ძილში არ გაიპაროს. თანაც, "გამაცადინებო" (კვდება სიცილით). შენ ასე ნუ მიყურებ, მე ძველი პე-და-გო-გი (ხაზი გაუსვა სიტყვას) ვარო. დაწყებით კლასებში ვასწავლიდიო.
ზურიკომ ხითხითი დაიწყო, თან გააგრძელა:
- შენ დედაშენს არ უსმინო, არ არის კარგი ადამიანი, მაგარი ხვითოაო. ანდერძს დავწერ შენს სახელზე ისე, რომ ნანას ა-არა-ფერი (ხმა დაიწვრილა) ერგოსო, - გამოაჯავრა დიდ ბებიას.
- მაგას რა სჯობია. რამდენი ხანია, კარგი ამბავი არ გამიგია, - ძლივს გავიღიმე.
- შენ რაღა გჭირს?
- რა ვიცი, რა არ მჭირს. ყველაფერი მჭირს, რაც უ-ზე იწყება: უხასიათობა, უფულობა, უშუქობა, უწყლობა და ყველა უ-ბედურება.
- მაგი მეც მჭირს ხანდახან, მაგრამ ცხვირი კი არ ჩამომიშვია. უ-ს დედაც ვატირე. ბევრს თუ იფიქრებ, მალე დაბერდები. გაიგე? ა! შემომხედე, რა ჭკუამხიარული ვარ! ნუ გეშინია. მე, ვერ ხედავ, ამ "სიბერეში" ბებობილი რომ გამომიჩნდა? - ისევ ახითხითდა.
- გინდა, წავიდეთ, გაგაცნობ, - უცებ მოუვიდა იდეა.
- სად? ვინ? - იმდენად მოულოდნელი იყო ჩემთვის, უცებ ვერ მივხვდი, ვისზე მეუბნებოდა.
- პედაგოგი ლუბა, ანუ მამაჩემის ბებია, - განმიმარტა.
- ა-ახლა არა, დრო არ მაქვს.
- ახლა არა. აი, თუნდაც, ხვალ, - კვლავ მოჭუტა თვალები და გამომცდელად გამომხედა.
- კარგი, ხვალ შეიძლება. მოიცა, მე რა შუაში ვარ? - როგორც იქნა, დავიდა ჩემამდე.
- ისე, პროსტა, არ გაინტერესებს?
- კი მაინტერესებს, მაგრამ... რა ვიცი, უხერხულად არ გამოვიდეს.
- რა უხერხულად! გაუხარდება კიდეც, ხმის გამცემს რომ ნახავს. ზუსტად ჩემნაირი ჭკუისაა. შენ მოგეწონება. ნამცხვარი ვუყიდოთ და კამფეტები. ტკბილეულობა უყვარს.
- კარგი, წავიდეთ. მაშინ ხვალ ისევ აქ შევხვდეთ ერთმანეთს, არა? - ავხედე "ბავშვთა სამყაროს" შენობას.
შევთანხმდით.

* * *
ცრის. საკმაოდ ცივა. იმდენი მაცვია, კომბოსტოსავით ვარ შეხვეული. კარგა ხანია, ერთ ადგილს ვტკეპნი. ზურიკო კი არ ჩანს. რატომღაც შეაგვიანდა. საათს დავხედე. სამი დაიწყო.
"რა პარაზიტი ბავშვია!" - თავს ვაქნევ... უცებ დავინახე, როგორ შურდულივით გამოვარდა ჯიხურებს უკნიდან. ერთიანად სისხლში იყო მოთხვრილი.
- რა იყო, რა მოხდა! რა დაგემართა? - სიტყვებს თავს ვერ ვუყრი.
- წამო, ჩქარა, გეხვეწები. იქ... ერთი ბიჭია. მე მგონი, მოკვდა. არ ვიცი... - სწრაფად მომაყარა.
ფეხები ამიკანკალდა. ვიგრძენი, გული როგორ გამიხდა ცუდად. მაჯაში ჩამავლო ხელი და წამათრია. მეც გავიქეცი. ბორჯომის ვაგზლისკენ აუხვია. დარბაზში აქა-იქ ირევა ხალხი. მოშორებით მიწაზე დაგდებული ბიჭი შევაჩნიე. ასე, თხუთმეტიოდე წლის იქნებოდა. პერანგი ამოჩაჩოდა. შიშველი წელი უჩანდა. ძლივს მივაღწიე იქამდე. ხელით შევეხე, გულდაღმა ეგდო. გადმოვატრიალე. სახეზე ფერი არ ედო. სიცოცხლის ნატამალი არ ეტყობოდა. ყვრიმალზე თითი დავადე. მგონი, სადღაც რაღაც ფეთქავდა. ცხვირი გასისხლიანებული ჰქონდა და გასიებული. როგორც ჩანს, რაღაც მძიმე ჩაარტყეს. შევაჯანჯღარე:
- ბიჭი, ბიჭი! - დავიწყე ძახილი, იქნებ გონს მოვიდეს-მეთქი. თავი გვერდზე გადაუვარდა.
- ჩაპო, გესმის? მე ვარ, ზურიკო! - ახლა ზურიკომ შეახო ხელი.
- წადი, ვინმეს დაუძახე. ჩვენ ამას ვერ მოვერევით, - დავსაქმე ზურიკო, თან ბიჭი კარგად შევათვალიერე, დაჭრილი არ იყოს-მეთქი.
- ვის დავუძახო? - დაიბნა.
- ვისაც გინდა, რა ვიცი. ვისაც ნახავ. თუნდაც პოლიციას.
...რამდენიმე წუთის შემდეგ სასწრაფო დახმარების მანქანამ გონდაკარგული ჩაპო, მე და ზურიკო საავადმყოფოში გაგვაქანა.

* * *
ჩაპო, მართალია, გადაურჩა სიკვდილს, მაგრამ ექიმებმა ტვინის შერყევა დაუდგინეს. თანაც, საკმაოდ ძლიერი. მოუწევს რამდენიმე დღე საავადმყოფოს კედლების ხეხვა. მე დავაფრიალებ ჩემს პირადობის მოწმობას. მეშინია, ბავშვს არაფერი დააკლონ. საწყალი დედამისი! რა დღეში ჩავარდება, ამ ამბავს რომ გაიგებს!
როგორც იქნა, ზურიკო დავიმარტოხელე.
- მომიყევი ერთი, რა ხდება, ვაჟბატონო! ვინ არის ეს ჩაპო და რა დააშავა? - ჯერ კიდევ ვერ დავწყნარებულვარ.
დაიწყო მოყოლა:
ჩაპო მის მეზობლად ცხოვრობს, ნახალოვკაში. 14 წლისაა. მამა მოუკვდა. ობოლია. დედა ქუჩაში დგას და ვაჭრობს. ხილ-ბოსტნეულს ყიდის. ჩაპოც ვაჭრობს, ოღონდ - ქამრებითა და პასტებით. ახალი დაწყებული აქვს მუშაობა და ჯერ ყველაფერში ვერ გარკვეულა. ორი დღის უკან ჩამოუვლიათ ბიჭებს "წილის" ასაღებად. ჩაპოს კი არ მიუცია: "მე თქვენი დაყენებული არა ვარ აქ. არავისი არაფერი მმართებს. ვისაც აქვს მოსაცემი, იმან მოგცეთო".
- შენც ასე გთხოვენ "წილს?" - შევეკითხე ზურიკოს.
- მე ახლა ვეღარ მიბედავენ. გაიგეს მამაჩემის ამბავი და საერთოდ არ მაწუხებენ. ის კი ერთი საწყალი ბიჭია... მერე ჩემთან მოვიდა. მომიყვა ყველაფერი და მთხოვა, იქნებ დამეხმაროო. მე თვითონ ძლივს რაღაცას ვაკეთებ, მაგათ რაღა მივცეო. შემეცოდა. ავედი უბანში. ვნახე ერთი-ორი კაი ბიჭი და მოვუყევი. დღეს ჩამოვედით ვაგზალზე. იცი, რამდენი შეგროვდნენ? ჩვენ ერთი რვა ვიყავით, ისინი კი თხუთმეტნი მაინც იყვნენ. დაიწყეს საქმის გარჩევა. ის ვალერა, ვინც ფულს ითხოვს, მაგარი ვირი ვინმეა. ვერაფერს შეაგნებინებ. მეკუთვნის და მორჩაო, მოუჭრა ჩვენებს. მერე, რა ვიცი, უცებ გაიწიეს ეთრმანეთზე. ზოგი ვაშველებდით. ბოლოს ისე აირია ყველაფერი, ვინ ვის ურტყამდა, ვერ გაიგებდი. ამ დროს ჩაპო დავარდა. უცებ! რაზ და გაიშხლართა. იმ ვალერამ ჩაარტყა რაღაც. ვერ დავინახე, რა ეჭირა. დანა არ იყო. არც იარაღი ჰქონდათ. დავიწყე ყვირილი, მივვარდი ვალერას. იცი, რამხელა ბიჭია? აი, ამხელა (ხელით მოზომა). ერთი მთხლიშა ცხვირში და მეც იქვე გამაგორა. როცა წამოვდექი, ყველანი გაქცეულები დამხვდნენ. ჩაპოსთან მივედი. როგორ შემეშინდა, იცი? მკვდარი მეგონა, სულ სისხლი სდიოდა.
- რა უნდა ვქნათ ახლა, პოლიცია ამას ასე არ დატოვებს.
- არ ვიცი.
ამ დროს პოლიციელები დაბარებულებივით გამოჩნდნენ. ორნი იყვნენ. ერთს პაპკა ჰქონდა ამოჩრილი, მეორე გასაღებს აჩხრიალებდა ხელში. ალბათ, ექიმმა თუ გამოიძახა.
- ნეტავ, მიხვდებოდეს ისე შენი ჩაპო და არ იტყოდეს, რა მოხდა! - ვინატრე.
- არ იტყვის. არ იცი, როგორი მაგარი ბიჭია. მოკვდება და არ იტყვის.
- ჰო, მაგრამ რაღაც ხომ უნდა თქვას? ჩვენ ხომ არ ვიცით, რას მოიგონებს? - საგონებელში ჩავვარდი.
"ახლა ჩვენც დაგვკითხავენ ალბათ", - ამის გაფიქრებაზე უსიამოვნოდ შემაჟრჟოლა.

* * *
ყველაფერი მშვიდობიანად მოგვარდა. ჩაპოს უთქვამს, ვიღაც ბიჭები ჩხუბობდნენ, გინების ხმა ისმოდა, მისაშველებლად მივვარდი და რაღაც მაგარი მომხვდაო. მერე არაფერი მახსოვსო. არ ვიცი, ვინ არიან, ვაგზალზე იმდენი ხალხი ირევა, მე რა ვიცი, ვინ იყვნენო.
მერე მეც დამიძახეს. დაახლოებით იგივე გავიმეორე. თითქოს მოლაპარაკებულები ვიყავით. ჩაიწერეს ჩემი მისამართი, ტელეფონი, თუ რამე იქნება, გამოგიძახებთო...
- შენ იცი, ის ვალერა სად ცხოვრობს? - გადავხედე ზურიკოს, ქუჩაში რომ გამოვედით.
- ვიცი, მერე რა?
- წამო, მივიდეთ მის მშობლებთან.
- გაგიჟდი? იქ რა გინდა? - შეიცხადა.
- რა მინდა და ბავშვი რომ ასეთ დღეში ჩააგდეს, კეთილი ინებონ და მკურნალობის ფული გადაიხადონ.
- უჰ! მაგენი ისეთი ძუნწები არიან, რას გადაიხდიან! - შორს დაიჭირა ზურიკომ.
- შენ მიმიყვანე და თუ არ გადაიხდიან, მაგასაც განახვებ...
ავასკდით აღმართს (ადგილს შეგნებულად არ ვასახელებ). კარი ვალერას მამამ გაგვიღო:
- გამარჯობათ, მე პოლიციის სამმართველოდან ვარ. მაიორი მეუნარგია. თქვენი ვაჟი შინ არის? - რაც შეიძლებოდა, ოფიციალური სახე მივიღე.
- ჯერ არ მოსულა, - გაკვირვებული დარჩა ოჯახის უფროსი, - რაშია საქმე? რა დააშავა?
წვრილად მოვუყევი, რაც მოხდა. ბოლო სიტყვა ჩემზეა:
- ჯერ საქმე არ არის გახსნილი. ეს ჩემზეა დამოკიდებული. თუ თქვენ ბიჭის მკურნალობის ფულს გადაიხდით, ყველაფერი მშვიდობიანად დამთავრდება, - სანდომიანი ღიმილით ვეუბნები ვალერას მამას.
მან უნდობლად შემომხედა.
- არა, მე კი არ ვითხოვ ფულს. ახლა თქვენ წამოხვალთ საავადმყოფოში, დაელაპარაკებით ექიმს, თანხაზეც შეუთანხმდებით და იქ გადაწყდება ყველაფერი, - ჩავაგდე მანდილი.
მამამისი უსიტყვოდ დამყვა. ჩავსხედით მის მანქანაში და გავგრიალდით...
ექიმმა გულდასმით მოგვისმინა. ყველაფერი მოგვარდა. 300 ლარში გამოვლენ ვალერას მშობლები. ეს დიდი შეღავათია. ზურიკოც იოლად გამოძვრა და მეც შვებით ამოვისუნთქე.

* * *

ამ ამბის გამო ზურიკოსთან დიდი შეხლა-შემოხლა მქონდა. მაგრად ვეჩხუბე და გავაფრთხილე, თუ ასე გააგრძელებდა, თვალით არ დამნახვებოდა. შედეგი?
...კვირაზე მეტია, ზურიკოს ვერ ვპოულობ. მთელი ბაზარი გადავქექე, ვის არ მივმართე, ვის არ ვკითხე, მაგრამ მის ასავალ-დასავალს ვერ მივაგენი. ცამ ჩაყლაპა, თუ მიწამ, არავინ იცის. რა მეშველება? ვგრძნობ, როგორ მეწურება გული. თითქოს დამძიმებული ვარ. იქ, სიღრმეში, რაღაც მაწუხებს, ძალიან მაწუხებს. მისამართიც რომ არ ვიცი? რა სულელი ვარ. როგორ ერთხელ მაინც არ დავინტერესდი, სად ცხოვრობდა. ახლა მამამისს ხომ არ დავადგები ციხეში. გამწეწავს კიდეც... ცრემლები მახრჩობს. რამდენი ღამეა, არ მიძინია... პოლიციაშიც ვიყავი, ბავშვთა სახლებიც "გადავქექე", მაგრამ... თქვენც არ მომიკვდეთ. აორთქლდა ბავშვი. ვინმემ ხომ არ... ამის გაფიქრებაც არ მინდა. სიმწრისაგან ლამისაა, თითები დავიჭამო...
კიდევ ერთი კვირა გავიდა. ახალი ვერაფერი შევიტყვე. ვეძებ გამწარებული. კივილის ხასიათზე ვარ. თითქოს ქვები მკიდია მხრებზე. თითქმის ყოველდღე ბაზარში გავდივარ, იქნებ სადმე თვალი მოვკრა, ან იქნებ რამე გავიგო. არა და არა. მორჩა. დაიკარგა. ავად ხომ არ გახდა? ხომ არ დაჭრა ვინმემ? სადმე ხომ არ ჩააგდეს? უსიამოვნო კითხვები არ მშორდება. რა ვქნა, რა წყალში ჩავვარდე... ირაკლიც ჩემ დღეშია. გამუდმებით ზურიკოზე მეკითხება. დაიტანჯა ბავშვი... მე უკვე ყველანაირი იმედი გადამეწურა. ახია ჩემზე. ბოლოს და ბოლოს, მომეკიდა ხელი და წამეყვანა ჩემთან, შინ. სადაც ერთი, იქ - მეორე. რა მოხდებოდა. რასაც მე ვჭამდი, იმას ვაჭმევდი მასაც. მერე მამამისიც გამოვიდოდა ციხიდან და რაღაც იქნებოდა. ჩემი ბრალია, ჩემი!.. თვალცრემლიანი გავემართე სამაშრუტო ტაქსებისკენ. ეს პირველი შემთხვევაა, ბაზრიდან რომ ხელცარიელი ვბრუნდები. არაფრის ყიდვის თავი არა მაქვს, არც ხალისი. ძლივს ჩავჯექი მანქანაში. ცრემლიანი თვალებით ვერაფერს ვხედავ. გვერდით ქალი მიზის. მეკითხება:
- ცუდად ხომ არა ხართ, ქალბატონო? ვალიდოლი მაქვს...
- არა, გმადლობთ, - დალაპარაკების სურვილიც არ მაქვს. საკუთარ ხმას ვერ ვცნობ...
გზა არ დაილია. ერთი სული მაქვს, შინ როდის მივალ. შევწვები ლოგინში, იქნებ გავთბე მაინც. როგორც იქნა, ავაღწიე მეცხრე სართულამდე. გასაღები ძლივს მოვძებნე ჩანთაში, მერე ძლივს მოვარგე კარს, მერე ძლივს გადავატრიალე, ჩამოვწიე სახელური და ის იყო, ოთახში უნდა შევსულიყავი, რომ უცებ ზურგს უკან მესმის:
- ლიმონი არ გინდა, ლამაზო, იაფად მოგცემ...

დასასრული